Cảm biến vị trí cánh bướm ga đóng vai trò rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến lượng nhiên liệu tiêu hao.
Cảm biến vị trí cánh bướm ga là gì?
Cảm biến vị trí cánh bướm là một trong những cảm biến ô tô rất quan trọng. Cảm biến vị trí cánh bướm thực chất là một dạng biến trở thay đổi theo vị trí bướm ga và gửi thông tin vị trí về máy tính để xử lý thông tin nhằm tối ưu hóa lượng nhiên liệu được phun ra. Đối với những loại xe sử dụng hộp số tuần tự, vị trí bướm ga cũng là một thông số để giúp kiểm soát tốt quá trình chuyển số. Khi thông tin được chuyển về máy tính, ECU sẽ sử dụng thông tin ấy để tính toán mức độ tải của động cơ nhằm điều chỉnh thời gian phun nhiên liệu, điều khiển góc đánh lửa sớm, điều chỉnh bù ga cầm chừng.
Cảm biến vị trí cánh bướm ga
Cấu tạo cảm biến vị trí bướm ga
Để có thể hiểu được cấu tạo của chi tiết này, ta cần phải biết được cảm biến vị trí bướm ga có mấy loại để xác định chính xác. Cảm biến vị trị bướm ga xe ô tô có 3 loại chính là: loại tiếp điểm, loại tuyến tính, loại Hall.
Đối với loại tiếp điểm
Loại cảm biến này sẽ sử dụng tiếp điểm không tải (IDL) và tiếp điểm trợ tải (PSW) nằm kiểm tra động cơ đang chạy không tải hay chạy trong điều kiện tải trọng lớn. Khi bướm ga đóng hoàn toàn, IDL đóng on và tiếp điểm PSW ngắt OFF, lúc này hệ thống điều khiển của xe sẽ hiểu rằng động cơ đang vận hành không tải.
Nếu bạn đạp ga, IDL sẽ ngắt OFF và bướm ga mở ra ở vị trí xác định. Đồng thời ấy, PSW sẽ bật lên và hệ thống điều khiển (ECU) sẽ xác định động cơ đang chạy tải nặng. Nếu ở vị trí cầm chừng, điện áp từ cực IDL qua công tắc tiếp xúc IDL về mass. Ở vị trí toàn tải, điện áp từ cực PSW qua công tắc PSW về mass.
Đối với loại tuyến tính
Cảm biến vị trí bướm ga lúc này sẽ được cấu tạo bởi con trượt và các cực điện. Trong đó, con trượt sẽ được điều chỉnh chay dọc theo chiều điện trở. Ở cực VTA sẽ được tăng dần điện áp lên theo tỷ lệ thuận với vị trí mở cánh bướm. Nếu bướm ga hoàn toàn đóng, tiếp điểm cầm chừng sẽ nối cực IDL và E2 lại. Từ đó, tín hiệu sẽ được đẩy đến hộp điều khiển và điều chỉnh lượng nhiên liệu động cơ. Để hiểu thêm về loại cảm biến tuyến tính, các bạn có thể tham khảo hình sơ đồ mạch điện cảm biến vị trí bướm ga dưới đây.
Sơ đồ mạch điện cảm biến vị trí bướm ga
Đối với cảm biến Hall
Là loại cảm biến vị trí bướm ga hiện đại mới nhất, Hall sẽ cảm nhận sự thay đổi vị trí bướm ga được chính xác nhất bởi các nam châm. Bên cạnh đó, hiệu ứng Hall sẽ tạo điện áp ra từ các cực VTA 1 và VTA 2. Sau đó, các tín hiệu này sẽ được truyền về hộp điều khiển để làm làm thông số giúp tính toán lượng nhiên liệu.
Sự tương quan giữa cảm biến bướm ga và bàn đạp
Các hư hỏng thường gặp đối với cảm biến vị trí bướm ga
Cảm biến vị trí bướm ga có thể hư hỏng sau một thời gian sử dụng, các lỗi thường gặp là đứt dây tín hiệu khiến thông tin không truyền được tới hộp ECU. Dây tín hiệu bị mát hoặc bị chạm dương. Ngoài ra, các lỗi hư hỏng ở vi mạch xử lý thông tin cũng khiến báo hỏng tại cảm biến vị trí bướm ga.
Lắp đặt cảm biến vị trí cánh bướm vào cánh bướm
Khi cảm biến vị trí bướm ga bị trục trặc, xe sẽ có những hiện tượng như tốc độ không ổn định, gia tốc giảm mạnh, tăng mức hao phí nhiên liệu lên nhiều lần và nồng độ khí xả thải tăng cao. Để khắc phục những điều trên, người lái xe cần phải biết cách kiểm tra cảm biến vị trí bướm ga để xác định nguyên nhân lỗi.
Cách thức kiểm tra cảm biến vị trí bướm ga
Đối với loại tiếp điểm
Bạn cần kiểm tra tiếp điểm IDL khi bướm ga đóng kín có nối với E2. Khi nhấn nhẹ chân ga thì IDL có ngắt với chân E2. Nếu bướm ga mở hơn 50% thì chân PSW có nối với E2 không.
Đối với cảm biến tuyến tính và Hall
Đầu tiên, bạn cần phải rút giắc điện ra và kiểm tra chân cảm biến các linh kiện như nguồn 5V, chân tín hiệu, chân mát. Khi hoạt động động cơ, cánh bướm ga mở ra thì giá trị điện áp tại chân tín hiệu phải thay đổi theo tỷ lệ tăng dần và luôn ổn định.
Theo kinh nghiệm bảo dưỡng ô tô chuyên gia cho biết, các hư hỏng thường do các tiếp điểm gặp vấn đề (với các loại cảm biến vị trí bướm ga đời cũ). Nếu xe bạn không thể lên ga được, bạn cần xem xét về cảm biến vị trí bướm ga vì có thể do chi tiết này mà xe bạn đã bị giới hạn vòng tua.
Minh Tân
