Thị trường xe máy Việt Nam năm 2020 bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19. Theo số liệu của Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM, với các các doanh nghiệp thành viên gồm: Honda, Piaggio Việt Nam, Suzuki, SYM và Yamaha), số lượng xe máy các DN thành viên tiêu thụ trong năm 2020 chỉ đạt 2.712.615 chiếc, giảm khoảng 17% so với 3.254.964 chiếc của năm 2019 và là mức thấp nhất trong nhiều năm nay, sau khi giảm liên tiếp trong suốt 4 quý của năm.
Dịch Covid-19 đã làm giảm nghiêm trọng nhu cầu xe máy năm 2020. Theo đó, số lượng xe bán ra trong quý I/2020 là 731.077 chiếc, giảm 3,03% so với cùng kỳ năm trước; sang quý II/2020, khi dịch bệnh bùng phát mạnh và cả nước phải thực hiện giãn cách xã hội để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh, tiêu thụ xe giảm mạnh 30,77% còn 548.920; xu hướng giảm tiếp tục sang quý III/2020 mặc dù với tốc độ chậm lại, theo đó cả nước tiêu thụ 677.739 chiếc, thấp hơn 18,49% so với cùng kỳ năm 2019. Thị trường hồi phục vào quý IV/2020, với mức tiêu thụ đạt 784.878 chiếc, tăng 100.000 xe so với quý II, song vẫn kém14,6% so với cùng kỳ năm trước.
Xu hướng sụt giảm chung của toàn cầu
Diễn biến của thị trường xe máy Việt Nam năm 2020 không nằm ngoài xu hướng chung của thị trường thế giới. Ước tính trong năm 2020, đại dịch Covid-19 đã làm giảm tiêu thụ tổng cộng 7 triệu xe máy trên toàn cầu; số liệu thống kê mới nhất cho thấy, tiêu thu xe máy thế giới tháng 10/2020 chỉ đạt 45,7 triệu chiếc, giảm 15,7% so với cùng kỳ năm trước, trong đó nếu tính riêng 6 tháng đầu năm 2020 thì mức giảm lên tới 29,7%, chỉ đạt 21,9 triệu chiếc (giảm 11,5% trong quý I/2020 và giảm 40,2% trong quý II/2020).
Tuy vậy, dù doanh số giảm trong năm qua song Việt Nam vẫn đứng thứ 4 trên thế giới về số lượng xe máy tiêu thụ nhiều nhất thế giới, chỉ sau Ấn Độ, Trung Quốc và Indonesia.
Không chỉ giảm về số lượng, giá xe máy tại Việt Nam năm qua cũng sụt giảm. Theo đó, xe Honda Winner X mất giá xấp xỉ 20 triệu đồng, từ gần 50 triệu chỉ còn khoảng 30 triệu đồng; Yamaha Exciter giảm 5-6 triệu đồng; Honda PCX 150 hybrid bán thấp hơn giá đề xuất đến 14 triệu đồng; Honda Air Blade cũng chung cảnh bán dưới giá đề xuất….
Chiếm đến 80% thị phần xe máy Việt Nam, doanh số bán của hãng Honda năm 2020 giảm khá mạnh, với mức giảm 16,7% (tương đương mức giảm chung của tổng thị trường xe máy Việt Nam), chỉ đạt 2.142.564 chiếc, thấp hơn cả 3 năm liền trước đó.
Trong số các mẫu xe Honda bán ra năm 2020, Vision tiếp tục dẫn đầu về doanh số xe tay ga và xe máy nói chung với 498.170 chiếc, chiếm 23,3% tổng doanh số xe máy của hãng trong năm 2020 (riêng con số này đã lớn hơn hầu hết các nhà sản xuất khác đang kinh doanh tại Việt Nam); về xe số thì Wave Alpha vẫn dẫn đầu với 396.943 chiếc bán ra, chiếm 18,5% tổng doanh số xe máy Honda trong năm 2020.
Thị trường xe máy đi xuống không chỉ bởi Covid-19
Theo giới kinh doanh và các chuyên gia, tiêu thụ xe máy tại Việt Nam năm qua giảm còn có một nguyên nhân khác nữa. Đó là sự cạnh tranh từ các phương tiện giao thông khác như ô tô hay xe máy / xe đạp điện.
Mặc dù cũng bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, nhưng thị trường ô tô năm 2020 đã bật mạnh sau “cú hích” giảm thuế trước bạ, giúp tiêu thụ tô tô năm 2020 đạt 407.487 xe, vượt con số 401.890 xe của năm 2019.
Ngoài ra, xe máy / xe đạp điện cũng đang “lặng lẽ” giành thị phần của thị trường xe máy truyền thống. Thông tin từ VinFast cho biết, hãng này hiện đang bán trung bình 10.000 chiếc xe máy điện mỗi tháng. Về bức tranh chung của thị trường xe điện, hiện chưa có số liệu nào thống kê chính xác lượng xe điện tiêu thụ tại Việt Nam. Song theo số liệu từ Cục Đăng kiểm, năm 2018, thị trường Việt Nam có 14 doanh nghiệp sản xuất xe đạp điện với sản lượng 46.373 xe. Năm 2019, số doanh nghiệp sản xuất lắp ráp giảm xuống còn 11 nhưng sản lượng tăng đáng kể với 52.938 xe.
Các hãng xe nỗ lực vực dậy thị trường
Về triển vọng thị trường xe máy Việt Nam năm 2021, Motorcycle Data dự đoán tiêu thụ sẽ hồi phục lên khoảng 3,2 triệu chiếc, nhờ tình hình dịch bệnh được kiểm soát tốt và các hãng xe tiếp tục tung ra nhiều biện pháp kích cầu.
Để kích thích nhu cầu của thị trường, các hãng xe máy cố gắng đưa ra nhiều mẫu xe mới. Trong đó, chỉ hãng Honda Việt Nam trong năm qua đã đưa ra thị trường 10 mẫu xe mới. Gần đây nhất là mẫu tay ga tầm trung Honda Vision phiên bản hoàn toàn mới với giá bán từ 29,9-34,49 triệu đồng/xe.
Tương tự, Piaggio Việt Nam tung ra thị trường 6 mẫu, trong đó có bộ đôi Vespa Sprint và GTS “Racing Sixties” vừa ra mắt với mức giá từ 94,9-135 triệu đồng. Mới đây Yamaha Motor Việt Nam cũng vừa giới thiệu mẫu xe côn tay Yamaha Exciter 155 VVA hoàn toàn mới, lần đầu tiên được giới thiệu tại thị trường Đông Nam Á. Mẫu xe này được trang bị thêm nhiều công nghệ nhưng có giá bán ra ngang bằng với mẫu trước đó là 46,99 triệu cho bản tiêu chuẩn, bản cao cấp 49,99 triệu đồng và bản GP 50,49 triệu đồng.
Đặc biệt, trước thềm Tết Nguyên đán 2021, nhiều hãng xe đã tung nhiều mẫu mới ra thị trường để kích thích nhu cầu và vực dậy thị trường như mẫu Honda Vision giá bán từ 29,9-34,49 triệu đồng/chiếc, Piaggio Vespa Sprint và GTS “Racing Sixties” 94,9-135 triệu đồng/chiếc hoặc Yamaha Motor ra mắt xe côn tay Yamaha Exciter 155 VVA giá 46,9-49,9 triệu đồng/chiếc…
