Những bộ phận xe hơi quan trọng mà tay lái cần biết (Phần II).
B. Các bộ phận cơ bản của xe: Hỗ trợ vận hành
I. Hệ thống làm mát
Bộ phận xe hơi quan trọng cũng có mặt hệ thống làm mát.
Theo kinh nghiệm chăm sóc và bảo dưỡng ô tô, mặc dù động cơ chạy bằng xăng đã được cải tiến nhiều qua thời gian, thế nhưng việc chuyển đổi từ năng lượng hóa học thành năng lượng cơ học vẫn chưa được hiệu quả. Khoảng 70% năng lượng trong xăng được chuyển thành nhiệt, có nghĩa là động cơ và các bộ phận khác nằm dưới mui xe có thể bị quá nóng.
Nếu không có hệ thống làm mát, việc quá tải nhiệt sẽ nhanh chóng khiến chiếc xe hoạt động không hiệu quả.
Hệ thống làm mát làm giảm mức nhiệt tăng lên này. Khi một chiếc xe đang chạy xuống đường cao tốc, trong thực tế hệ thống làm mát có thể phân tán được một lượng nhiệt đủ để làm nóng hai ngôi nhà kích thước trung bình.
Một điểm nổi bật ở đây là công việc của nó không chỉ đơn giản là làm mát. Động cơ trong xe của bạn chạy tốt nhất ở nhiệt độ khá cao. Khi động cơ lạnh, các bộ phận bị hao mòn nhanh hơn, và động cơ hoạt động kém hiệu quả hơn và phát ra nhiều khí thải hơn. Vì vậy, một công việc quan trọng khác của hệ thống làm mát là cho phép động cơ nóng lên nhanh nhất có thể, và sau đó giữ cho động cơ ở nhiệt độ không đổi là nóng ở mức tối ưu và an toàn.
Có hai loại hệ thống làm mát xe: làm mát bằng chất lỏng và làm mát bằng không khí.
Làm mát bằng chất lỏng
Hệ thống làm mát bằng chất lỏng lưu thông chất lỏng-chất lỏng này được gọi là chất làm mát, thông qua các ống và đường đi trong động cơ. Khi chất làm mát đi qua động cơ đang nóng, nó sẽ hấp thụ nhiệt và từ đó làm mát động cơ. Sau khi chất làm mát rời khỏi động cơ, nó sẽ đi qua bộ tản nhiệt hoặc bộ trao đổi nhiệt-bộ phận giúp chuyển nhiệt độ chất làm mát vào không khí thổi qua bộ tản nhiệt.
Làm mát bằng không khí
Một số xe ô tô cũ, hoặc thậm chí là rất ít các xe hiện đại, được làm mát bằng không khí. Trong loại hệ thống này, khối động cơ được bọc trong các lá tản nhiệt nhôm giúp dẫn nhiệt ra khỏi xy-lanh. Một cánh quạt sẽ thổi qua những lá thép này và giải thoát nhiệt.
Hệ thống làm mát làm việc như thế nào
Chất làm mát
Chất làm mát phải có điểm đóng băng rất thấp, điểm sôi cao và nó phải có khả năng giữ nhiều nhiệt. Chất làm mát bao gồm ethylene glycol và nước, vì ethylene glycol cải thiện đáng kể điểm sôi và đóng băng của nước.
Ngoài ra, hệ thống làm mát sử dụng áp suất để tăng thêm điểm sôi của chất làm mát.
Bộ tản nhiệt
Hệ thống làm mát bao gồm cả bộ tản nhiệt.
Một bộ tản nhiệt là một bộ trao đổi nhiệt. Nó truyền nhiệt từ chất làm mát đã nóng, tỏa ra không khí mà quạt thổi qua.
Bộ điều chỉnh nhiệt
Công việc chính của bộ điều chỉnh nhiệt là cho phép động cơ nóng lên nhanh chóng, sau đó giữ cho động cơ ô tô ở nhiệt độ không đổi, điều này rất cần thiết cho hiệu suất và tuổi thọ của động cơ.
Nó thực hiện điều này bằng cách điều chỉnh lượng nước đi qua bộ tản nhiệt.
Quạt
Giống như bộ điều chỉnh nhiệt, quạt làm mát phải được điều khiển để cho phép động cơ duy trì nhiệt độ không đổi. Quạt được điều khiển bằng công tác điều chỉnh nhiệt hoặc máy tính động cơ.
Quạt được đặt để bật khi nhiệt độ của chất làm mát vượt quá điểm đặt. Chúng sẽ tắt khi nhiệt độ xuống dưới điểm này.
II. Hệ thống pin trữ, ắc quy và sạc điện
Pin điện, ắc quy và bộ sạc cũng là bộ phận xe hơi quan trọng cần đề cập.
Hệ thống sạc bao gồm pin và máy phát điện, phục vụ cho việc khởi động động cơ. Nhiều vấn đề khởi động, chẳng hạn như khởi động chậm, không khởi động hoặc quay chậm là do pin hoặc máy phát điện bị hỏng.
Pin, Ắc-quy
Pin là một bộ phận quan trọng giúp chiếc xe của bạn có thể hoạt động được. Một pin có thể sạc được của xe cung cấp dòng điện tới mô-tô của xe. Mục đích chính của nó là để nuôi bộ khởi động -bộ phận khởi động động cơ.
“Sức khỏe” của pin ảnh hưởng đến việc chiếc xe của bạn có chạy trơn tru hay không. Do đó, để giảm việc xe hay bị hỏng hóc thì việc kiểm tra pin của xe bằng đồng hồ vạn năng một cách thường xuyên là rất quan trọng, ít nhất hai lần một năm. Kiểm tra pin cũng giúp bạn xác định một cách nhanh nhất liệu việc khởi động chậm là do pin kém hay là do các vấn đề khác.
Pin được sạc đầy khi nó giữ ở mức 12,6 vôn trở lên. Khi pin xuống mức 12,2, nó chỉ được sạc 50% và khi pin dưới 12 vôn thì pin đã chết và cần phải thay thế.
Nếu bạn gặp khó khăn khi khởi động xe hoặc gặp một số dấu hiệu nhận biết khác, thì có khả năng là chất lượng pin kém. Đừng vội bỏ pin đó đi cho tới khi xe có hiện tượng hoạt động kém hơn.
Trong trường hợp bạn cần khởi động xe, bạn cần kết nối kẹp màu đỏ của cáp khởi động ngoài với biểu tượng (+) và kẹp màu đen với biểu tượng (-).
Máy phát điện
Bộ sạc pin điện trong danh sách bộ phận xe hơi quan trọng.
Máy phát điện tạo ra điện từ năng lượng cơ khí của xe. Nó sử dụng năng lượng điện này để chạy các bộ phận điện khác nhau như đèn, bộ điều hòa, máy và để sạc pin. Khi bạn nghe ai đó nói về “vấn đề hệ thống sạc”, thì họ đang nói về máy phát điện.
Máy phát điện nhận được năng lượng cơ học của động cơ với việc sử dụng đai máy phát điện hoặc đai serpentine quấn quanh một ròng rọc hoặc nhiều dây kéo. Ròng rọc được kết nối với máy phát điện. Đầu kia của ròng rọc quấn quanh trục khuỷu động cơ. Do đó, trục khuỷu và máy phát điện có thể xoay với nhau bằng ròng rọc máy phát điện.
Nếu máy phát điện hoạt động tốt, tuổi thọ của pin xe của bạn sẽ được tối đa hóa. Nếu quá tải hoặc ít tải, tuổi thọ pin sẽ bị rút ngắn.
Liệu một chiếc xe có thể vẫn chạy khi máy phát điện không tốt?
Về mặt kỹ thuật, chiếc xe đó vẫn có thể chạy nhưng chỉ trong một khoảng thời gian ngắn vì nó sử dụng năng lượng hoàn toàn đến từ pin. Một loạt các bộ phận khác của xe cũng tiêu thụ năng lượng của pin: đèn pha, đèn phanh, đèn nội thất, bộ điều khiển động cơ (ECU) và nhiều hơn nữa.
Vậy nói ngắn gọn thì câu trả lời là không. Bởi vì một chiếc xe có năng lượng điện kém sẽ không có đủ “thức ăn” để nuôi các bộ phận quan trọng khác để chiếc xe có thể hoạt động.
Nếu sự cố máy phát điện này xuất hiện trên đường, đặc biệt là trong một chuyến đi dài, thì sự an toàn của bạn khó mà đoán trước được. Bạn nên kiểm tra máy phát điện và pin theo định kỳ, cứ sau 4 – 6 tháng.
III. Hệ thống đánh lửa
Hệ thống đánh lửa.
Hệ thống đánh lửa của xe ô tô là chìa khóa giúp chiếc xe có thể tối đa hóa năng lượng động cơ và giảm lượng khí thải động cơ thải ra.
Hệ thống đánh lửa hoạt động hài hòa hoàn hảo với các phần còn lại của động cơ. Mục tiêu là để đốt cháy nhiên liệu tại một thời điểm chính xác để đốt cháy tối ưu, đó là khi áp suất trong xy-lanh trong hành trình của nó có sức mạnh được tối đa hóa.
Để sử dụng tốt nhất nhiên liệu, việc đánh lửa phải xảy ra trước khi pit-tông đạt đến đỉnh của hành trình nén, do đó khi pit-tông bắt đầu trong hành trình của nó, áp suất ở mức cao nhất.
Khi bạn vặn chìa khóa lần một, bạn cấp nguồn năng lượng cho pin, từ đó cho phép bạn chạy các bộ phận điện khác như là đài. Khi bạn vặn chìa khóa lần hai, bạn kết nối bugi trong động cơ với pin và cuộn dây đánh lửa.
Nếu hệ thống đánh lửa bắn không đúng lúc, động cơ sẽ không tạo ra đủ năng lượng. Giảm hiệu suất động cơ ảnh hưởng trực tiếp đến số dặm. Động cơ cũng tạo ra nhiều khí thải hơn trong trường hợp như vậy.
Hệ thống đánh lửa bao gồm:
– Một bugi-đánh lửa để đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu-không khí
– Một cuộn dây đánh lửa: cuộn cảm ứng chuyển đổi điện áp thấp của pin thành hàn nghìn vôn cần thiết cho việc tạo ra tia lửa điện trong bugi để đốt cháy nhiên liệu.
– Bộ phân chia: Phân phối điện áp cao từ cuộn dây đến xy-lanh chính xác. Điều này được thực hiện bởi nắp và rô-tô
IV. Chip và vi xử lý
Bộ não của xe chắc chắn là 1 thành phần quan trọng.
Bạn sẽ có thể ngạc nhiên khi biết rằng về cơ bản thì bạn đang lái xe trong một chiếc máy tính khổng lồ. Ngày nay, những chiếc xe có thể có tới 50 bộ vi xử lý.
Đầu tiên và quan trọng nhất là bộ điều khiển động cơ (ECU), máy tính ô tô mạnh nhất. ECU đảm bảo lượng khí thải thấp nhất, số dặm tốt nhất và thường kiểm soát vô số bộ phận xe hơi và chức năng của chúng bằng cách thu thập dữ liệu từ hàng chục cảm biến khác nhau.
Với các số liệu đã thu thập được, nó thực hiện hàng triệu phép tính liên tục để quyết định cách mỗi phần nên thực hiện và điều chỉnh kịp thời khi có một sai lệch nhỏ trong hệ thống.
Một khi có vấn đề với bất kỳ bộ phận nào của động cơ, ECU sẽ lập tức có các triệu chứng đáng chú ý.
Chẳng hạn như khi bạn vô tình đổ phải xăng bị oxy hóa cho xe-điều này có thể xảy ra một cách tự nhiên, thì ECU sẽ thông báo đây là vấn đề “động cơ đốt nghèo” hoặc là dư thừa không khí. “Động cơ đốt nghèo” không tối ưu cho động cơ bởi vì một động cơ đốt trong yêu cầu nghiêm ngặt một tỷ lệ nhiên liệu-không khí cố định để có thể vận hành.
Trong nỗ lực điều chỉnh, ECU sẽ bơm thêm xăng để cân bằng tỷ lệ nhiên liệu không khí. Bằng việc lại bơm thêm lượng xăng xấu này vào sẽ khiến cho động cơ lặp lại chu trình “động cơ đốt nghèo”, dẫn đến việc động cơ bị tăng vọt hoặc đình trệ.
(Nguồn ảnh: Carfromjapan)
