Lĩnh vực sản xuất ô tô phụ thuộc vào chip cho mọi thứ, từ hệ thống điều khiển ECU đến hệ thống hỗ trợ người lái. Chính vì thế ngành công nghiệp ô tô đang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Các công ty như Ford, Volkswagen và Jaguar Land Rover đã đóng cửa các nhà máy, sa thải công nhân và cắt giảm sản xuất xe.
Khi công nghệ ngày càng phát triển, các chip bán dẫn ẩn mình bên dưới lớp vỏ của một lượng sản phẩm đáng ngạc nhiên, từ những sản phẩm quan trọng như máy tính, ô tô đến các sản phẩm nhỏ bé như bàn chải đánh răng hay máy sấy quần áo.
Tuy nhiên, chính vì sự hiện diện rộng khắp và quan trọng này khiến nhu cầu về chip đang tiếp tục vượt xa nguồn cung và các nhà sản xuất ô tô đang gặp phải khó khăn ngày càng trầm trọng.
Tình trạng thiếu chip toàn cầu đang nghiêm trọng hơn bao giờ hết
Mức độ nghiêm trọng của tình trạng thiếu chip toàn cầu đã tăng lên đáng kể trong vài tuần qua và hiện có vẻ như hàng triệu người sẽ bị ảnh hưởng.
Alan Priestley, một nhà phân tích tại Gartner, chia sẻ với CNBC rằng một người bình thường trên đường phố chắc chắn đang bị ảnh hưởng bởi sự thiếu hụt chip dưới hình thức này hay hình thức khác, “Họ không thể mua được thứ gì đó hoặc phải mua với giá cao hơn một chút,”.
Và ngành công nghiệp ô tô vẫn bị ảnh hưởng nặng nề nhất
Phần lớn các nhà sản xuất ô tô đã trở tay không kịp vì đa số chưa nhận thức được tầm quan trọng của chip bán dẫn đối với các mẫu xe mới. Chip bán dẫn là thành phần cốt lõi kiểm soát các hệ thống quan trọng của xe từ điều hướng, Bluetooth, đến cả cần gạt nước trên kính chắn gió.
Các công ty như Ford, Volkswagen và Jaguar Land Rover đã đóng cửa các nhà máy, sa thải công nhân và cắt giảm sản xuất xe vì thiếu hụt chip.
Stellantis, liên minh sản xuất ô tô lớn thứ 4 thế giới cho biết, tình trạng thiếu chip đã trở nên tồi tệ hơn từ đầu năm 2021 và sự gián đoạn có thể kéo dài đến năm 2022.
Một số nhà sản xuất ô tô hiện đang loại bỏ các tính năng cao cấp do sự thiếu hụt chip, theo báo cáo của Bloomberg.
Nissan được cho là đã loại bỏ hệ thống định vị Navigation trên những chiếc xe thường có, trong khi Ram Trucks đã ngừng trang bị cho mẫu bán tải 1500 tính năng cảnh báo điểm mù.
“Hiện tại Ram đã ngừng bao gồm (tùy chọn) trên tất cả các mẫu Tradesman, Bighorn, Rebel và Laramie do nguồn cung cấp linh kiện điện tử được sử dụng trong tùy chọn này có hạn”, người phát ngôn của Ram nói với CNBC, đồng thời cho biết thêm rằng công ty có kế hoạch tiếp tục cung cấp tùy chọn này trở lại vào cuối năm nay.
Renault cũng không còn đặt màn hình lái kỹ thuật số kích thước lớn sau vô lăng của một số mẫu xe nhất định.
Gần đây nhất là Ford với quyết định tạm ngừng sản xuất dòng F-150 Raptor tại nhà máy ở Michigan trong 2 tuần từ ngày 5 tháng 4. Kế hoạch tăng ca sản xuất cho các tuần từ 26/4, 10/5, 31/5 và 21/6 đều bị hủy bỏ.
Không chỉ riêng nhà máy ở Dearborn, Michigan, 5 nhà máy khác của Ford ở Bắc Mỹ cũng rơi vào khủng hoảng thiếu chip tương tự. Trong đó bao gồm nhà máy lắp ráp F-150 tại Kansas, nhà máy lắp ráp Chicago – nơi đang chế tạo Explorer và Lincoln Aviator. Riêng nhà máy Louisville ở Kentucky sẽ vẫn sản xuất giới hạn 2 dòng xe là Ford Escape và Lincoln Corsair trong 2 tuần tới.
Mazda – Nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đã cắt giảm sản lượng của các mẫu xe như CX-5, CX-30 và Mazda3 sedan do thiếu chip sử dụng cho hệ thống phanh và các bộ phận an toàn.
Mazda sẽ giảm sản lượng nội địa của CX-5 khoảng 3.900 xe trong tháng này và nhiều nhất là 6.000 chiếc trong tháng 3. Mazda cũng có thể cắt giảm số lượng Mazda3 và CX-30 sản xuất tại Nhật Bản, Trung Quốc và Mexico.
Hyundai và Toyota là số ít hãng xe ít chịu ảnh hưởng.
Hyundai là một trong số ít hãng xe hiện tại né được đòn giáng của cơn khủng hoảng chip toàn cầu. Hãng xe Hàn đã duy trì kho dự trữ chip từ năm ngoái, thậm chí tăng cường mua vào cho đến cuối năm.
Hãng xe Hàn duy trì lượng chip mua vào ngay cả khi các hãng xe khác bắt đầu cắt giảm đơn đặt hàng do nhu cầu thấp đi trong đại dịch Covid-19. Một nguồn tin ẩn danh cho biết Hyundai mua ít chip hơn vào năm 2020 so với năm 2019, nhưng hãng xe đã tăng mạnh lượng mua trong quý kết thúc vào tháng 12.
Tuy nhiên, nếu cuộc khủng hoảng không sớm “hạ nhiệt”, Hyundai cũng sẽ đối mặt với các thách thức một khi các nhà máy chip chạm mức năng suất thấp nhất và gây thiếu hụt đến cả lượng chip công nghệ cao. Các mẫu xe mới hiện đang trong giai đoạn tăng cường sản xuất gồm: Tucson 2021, Santa Fe 2021, Elantra 2021,..
Ngoài Hyundai, Toyota cho biết hãng xe Nhật có đủ lượng chip tồn kho để kéo dài khoảng 4 tháng tiếp theo.
Không chỉ các hãng sản xuất xe hơi, các công ty cho thuê xe cũng bị ảnh hưởng
Theo báo cáo của Bloomberg, các công ty cho thuê xe hơi cũng đang cảm thấy ảnh hưởng vì họ không thể mua được loại xe mới mà họ muốn. Hertz và Enterprise, vốn có truyền thống kiếm lợi từ việc mua số lượng lớn xe mới và cho thuê lại, đã cho biết rằng họ đã phải mua xe cũ qua đấu giá để thay thế.
Người phát ngôn của Hertz nói với CNBC: “Sự thiếu hụt chip toàn cầu đã ảnh hưởng đến khả năng nhận đơn đặt hàng xe mới của toàn ngành công nghiệp cho thuê xe hơi.”
Người phát ngôn của Enterprise cho biết tình trạng thiếu chip toàn cầu “đã ảnh hưởng đến việc cung cấp và giao xe mới trong toàn ngành vào thời điểm nhu cầu đã cao”.
Thiếu hụt chip có thể sẽ kéo dài đến năm 2022
Nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới, TSMC (Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan), cho biết, họ nghĩ rằng họ sẽ có thể bắt kịp nhu cầu của các nhà sản xuất ô tô vào tháng 6/2021.
Nhưng Patrick Armstrong, Giám đốc điều hành của Plurimi Investment Managers, nói với CNBC rằng mốc thời gian trên là rất viển vông.
“Nếu bạn thấy Ford, BMW, Volkswagen đều nhấn mạnh rằng việc sản xuất xe bị đình trệ và họ không thể có được những con chip cần thiết để sản xuất những chiếc xe mới,” Patrick Armstrong nhận định, tình trạng này có thể kéo dài trong 18 tháng nữa.
CEO của nhà sản xuất chip Đức Infineon là Reinhard Ploss cho rằng, “rõ ràng là sẽ mất thời gian” cho đến khi cung và cầu được tái cân bằng. “Tôi nghĩ hai năm là quá dài, nhưng chúng ta chắc chắn sẽ thấy tình trạng này kéo dài tới năm 2022”.
Việc tăng cường sản xuất chip cần nhiều thời gian. “Bạn không thể đột nhiên đi đến một nhà cung cấp chip và nói, ‘hãy cho tôi 1 triệu chip mới’ rồi nhà sản xuất chip sẽ đáp ứng vì nhà máy của họ đều đang chạy hết công suất.
Ngoài ra, vấn đề trong ngành công nghiệp ô tô đang trở nên phức tạp vì các nhà sản xuất ô tô không sử dụng loại chip tiên tiến nhất.
Các nhà sản xuất ô tô có xu hướng sử dụng chip được sản xuất trên các quy trình sản xuất cũ hơn và các công ty chip rõ ràng đang hướng tới việc sử dụng các sản phẩm có doanh thu cao hơn và họ không đầu tư vào năng lực sản xuất trên các dây chuyền cũ hơn.
“Chủ quyền công nghệ”
Các quốc gia hiện đang bị buộc phải suy nghĩ về cách họ có thể tăng số lượng chip mà họ sản xuất. Phần lớn chip trên thế giới được sản xuất tại Trung Quốc, trong khi Mỹ là nhà sản xuất lớn thứ hai.
Ủy ban châu Âu, cơ quan điều hành của EU cho biết họ muốn xây dựng năng lực sản xuất chip ở châu Âu như một phần của nỗ lực trở nên tự chủ hơn về những gì họ coi là công nghệ quan trọng.
Châu Âu hiện chỉ chiếm chưa đến 10% sản lượng chip toàn cầu, mặc dù con số này đã tăng so với 6% của 5 năm trước. Họ muốn tăng con số đó lên 20% và đang tìm cách đầu tư 20-30 tỷ euro (24-36 tỷ USD) để biến nó thành hiện thực.
Gã khổng lồ công nghệ Hoa Kỳ Intel đã đề nghị giúp đỡ nhưng họ được cho là muốn 8 tỷ euro trợ cấp công để xây dựng một nhà máy sản xuất chất bán dẫn ở châu Âu.
Pat Gelsinger, Giám đốc điều hành của Intel, đã gặp hai ủy viên EU tại Brussels, bao gồm Thierry Breton vào thứ Sáu tuần trước sau cuộc họp với các bộ trưởng Đức một ngày trước đó.
“Điều chúng tôi yêu cầu từ cả chính phủ Hoa Kỳ và châu Âu là tính cạnh tranh để chúng tôi chọn sản xuất tại đây so với ở châu Á,” ông Gelsinger cho biết thêm.
Vào tháng 3, Intel cũng đã thông báo rằng họ có ý định chi 20 tỷ USD cho hai nhà máy sản xuất chip mới ở Arizona.
“Sẽ mất hai hoặc ba năm trước khi chúng ta bắt đầu thấy điều đó,” Gartner’s Priestley nói. “Nhưng điều đó thực sự sẽ đáp ứng nhu cầu chip trong tương lai.”
