Bugi xe ô tô là gì? Các loại bugi xe ô tô

Bugi xe ô tô là gì? Các loại bugi xe ô tô

Bugi ( spark plug ) là bộ phận cuối cùng nằm trong hệ thống đánh lửa và cùng các bộ phận khác có nhiệm vụ giúp động cơ làm việc tối ưu. Ngoài ra còn có vai trò tạo ra lửa điện ở giữa điện cực trung tâm và điện cực bên nối mát làm đốt cháy hỗn hợp không khí cùng với nhiên liệu từ chế hòa khí được nạp trong buồng đốt. Hoạt động trong điều kiện áp suất nén cao nhất là 50kg/cm2 và ở môi trường có nhiệt độ khoảng 2.500 độ C.

Bắt buộc bugi phải có độ bền cao vì phải chịu được áp suất cũng như nhiệt độ cao, từ đó mới  cho ra được tia lửa mạnh, nhằm duy trì hoạt động ổn định của động cơ.

Trung bình một bugi có thể phát ra 27,5 – 110 triệu tia lửa trong suốt tuổi thọ sử dụng của nó. Mỗi lần đánh lửa bugi sẽ mất đi một vài phân tử khỏi các điện tử bugi. Sau thời gian, khoảng cách điện cực bugi cách xa nhau và hỗn hợp nhiên liệu – không khí  sẽ không còn cháy hiệu quả và mau hư hỏng

Các loại bugi xe ô tô

Bugi xe ô tô có hai loại là nóng và nguội. Tùy theo động cơ mà chọn loại thích hợp để xe được hoạt động tối ưu nhất.

Bugi loại nóng thường được sử dụng cho các loại động cơ có tỉ số nén thấp, tốc độ không cao và di chuyển quãng ngắn ở tốc độ thấp và có trọng tải nhẹ.

Còn bugi nguội thường được thấy trong động cơ có tỉ số nén cao, tốc độ cao thường xuyên di chuyển đường dài với tốc độ cao, xe có trọng tải lớn.

 Cách thức hoạt động của bugi (spark plug)

Nguyên liệu chính tạo nên quy trình cháy trong xi lanh ô tô là O2, nhiên liệu và nhiệt. Mỗi khi xi lanh thực hiện chu kỳ nạp sẽ hút khoảng 21% oxy.

Trong động cơ phun đa điểm, nhiên liệu sẽ được phun trong kỳ nạp còn với động cơ phun trực tiếp thì nhiên liệu phun trong chu kỳ nén.

Có 2 cách cung cấp nhiệt cho quy trình cháy: bugi cấp nhiệt cho động cơ xăng, động cơ diesel sẽ sử dụng nhiệt nén. Trường hợp xe đạt vận tốc 88km/h thì xi lanh đốt trung bình khoảng 1000 lần / phút, tương đương khoảng 16 lần / giây

Ở động cơ xăng, nhiệt được cung cấp dưới dạng tia sét nhỏ. Tùy từng loại xe ( 5kV đến 45kV) điện cao áp tại ra trong dây đánh lửa và điều khiển bởi module điều khiển động cơ ( ECM) . Điện tích lúc này được truyền tới bugi thông qua  dây bugi. Tia lửa điện xảy ra khi điện tích nhảy giữa các điện cực nằm trong phạm vi 0.25mm – 1.8mm nhiệt độ lúc này sẽ rơi vào khoảng 4700 độ C đến 6500 độ C sau đó đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu cùng không khí rồi đẩy piston xuống trong chu kỳ nén.

Những dấu hiệu nhận biết bugi bị hỏng

Hiệu suất và mức tiết kiệm nhiên liệu phụ thuộc vào việc cung cấp không khí, tia lửa và nhiên liệu. Theo như lời khuyên của chuyên gia về kỹ thuật xe ô tô thì những tài xế nên kiểm tra, quan sát thường xuyên để nhận biết được tình trạng bugi, khắc phục sớm nhất để tiết kiệm nhiên liệu, tránh các sự cố khi lái xe. Chủ xe có thể nhận biết bugi đang gặp hỏng hóc qua các cách nhận biết sau:

 Tốn nhiên liệu hơn: 

Bugi có vấn đề sẽ khiến động cơ tiêu thụ nhiều nhiên liệu hơn bình thường, nếu chủ xe thường xuyên theo dõi mức tiêu hao sẽ phát hiện ra điều này. Lý do vì ECM không kiểm soát được cường độ tia lửa hoặc hàm lượng oxy, bộ phận có nhiệm vụ bổ sung nhiên liệu để bù cho quá trình đốt cháy kém

– Hiện tượng mất lửa (Misfire) – máy không nổ: Xảy ra khi bugi không thể đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu không khí. Điều này có thể thấy khi bugi bị mòn, nhiễm bẩn hoặc dây phin bị đứt,…

– Đèn Check Engine: ECM có thể phát hiện khi bugi mất lửa trong hàng ngàn lần đánh lửa tốt của bugi

– Khó khởi động xe: Nhận biết thời điểm bugi khó đánh lửa nhất là khi động cơ lạnh. ECM bổ sung thêm nhiên liệu mục đích giải phóng hơi nước bị đọng lại trong xi lanh, điều này làm bugi dễ bị mòn và khó bắt lửa suy ra khó khởi động hoặc không đủ điều kiện để khởi động

– Chế độ nghỉ (Rough Idle):  Ở chế độ này, nếu bugi có vấn đề sẽ thể hiện rõ hơn như động cơ rung lắc nhiều, cơ bản thì hiện tượng Misfire chỉ xảy ra ở chế độ cầm chừng

– Công suất kém: Khi xe tăng tốc, dưới sự điều khiển của ECM bugi sẽ cung cấp tia lửa mạnh để đốt cháy nhiều nhiên liệu hơn đồng thời cũng tạo ra nhiều năng lượng hơn. Nếu bugi bị hỏng hóc hoặc cuộn dây đánh lửa có vấn đề thì không tạo ra tia lửa đủ mạnh.

– Động cơ phản hồi chậm: Điều này có thể nhận biết bằng cách chú ý động cơ không có phản ứng ngay lập tức cùng với ‘ tín hiệu khởi động’ của người lái. Cách vận hành của động cơ tăng giảm đột ngột ,thể hiện qua tình trạng máy nổ không đều.  Phản ứng chậm trong việc phân phối năng lượng, xe thường xuyên có hiện tượng giật bất ngờ thì chắc chắn bugi đang có vấn đề phải khắc phục ngay

 Cách kiểm tra bugi qua màu sắc

Bugi là một chi tiết nhỏ nhưng có liên hệ trực tiếp đến động cơ nên cần thường xuyên theo dõi bảo dưỡng định kỳ để phát hiện kịp thời những vấn đề cần sửa chữa.

– Bugi màu đỏ gạch, nâu vàng

Bạn có thể yên tâm khi thấy màu sắc này trên bugi. Ở màu này bugi có mức nhiên liệu hòa trộn với tỉ lệ thích hợp, hệ thống đánh lửa hoạt động tốt, bugi sử dụng đúng dải nhiệt độ.

– Bugi có màu đen và khô: Có hai nguyên nhân dẫn đến tình trạng bugi có màu đen, khô bám trên bề mặt sứ của bugi.Một là do động cơ hoạt động ở mức nhiều nhiên liệu hoặc nhiên liệu không được đốt hết do lọc gió bị nghẹt, bẩn. Hay ruột dây bugi đã hết hạn sử dụng, pít tông bị mòn, chế hòa khí hỏng,… Nếu thấy có khói đen kèm theo từ ống xe thì xe đang chạy trong tình trạng nhiều nhiên liệu. Nên vệ sinh thường xuyên bộ lọc gió và điều chỉnh bugi để phù hợp với bộ hòa khí.

Bugi màu đen và ướt: Trường hợp bugi có màu đen và ướt thì có thể đã bị lọt dầu vào xi lanh sau đó dầu bị đốt đã tạo nên lớp muội than đen trên lớp vỏ sứ của bugi. Khi thấy có tình trạng này cần kiểm tra thành xi lanh, xéc măng có bị gãy hoặc lắp đặt sai vị trí hay không. Nếu gặp tình trạng nêu trên cần khắc phục ngay tránh để lâu sẽ gặp nhiều sự cố xấu xảy ra.

– Bugi có màu trắng

Đây là dấu hiệu động cơ đang hoạt động quá nhiệt. Nguyên nhân gây ra tình trạng này là do bugi không phù hợp, thời gian động cơ đánh lửa chưa tối ưu, hệ thống làm mát của động cơ bị thiếu xăng,… Nên mang xe tới các gara hoặc trung tâm bảo hành để tìm ra nguyên nhân và cách khắc phục tốt nhất cho hệ thống

– Bugi bị chảy cực tâm:

Nếu thấy đầu cực tâm của bugi bị chảy một phần hoặc toàn bộ hay đầu sứ bị nứt là hiện tượng cảnh báo bugi đang bị quá nhiệt trong quá trình đánh lửa. Nguyên nhân là do chất cháy đóng cặn trong buồng đốt, người dùng bơm nhiên liệu không tốt vào bình chứa, bô bin hỏng. Tình trạng bugi bị chảy đầu cực tâm sẽ làm cho bugi đánh lửa kém, giảm công suất động cơ. Người dùng nên kiểm tra toàn bộ động cơ, phụ kiện liên quan, tỉ lệ nhiên liệu có thể thay mới bugi để xe hoạt động ổn định hơn

– Bugi bị chảy ở cả hai cực: 

Bugi của ô tô bị chảy ở cả hai cực và có chất lạ bám trên bugi là do bugi đánh lửa bị quá nhiệt. Lý do có thể vì sử dụng nhiên liệu chất lượng kém, bô bin có vấn đề, chất cháy đóng cặn nhiều trong buồng đốt. Nếu không xử lý sớm bugi sẽ mất khả năng đánh lửa và giảm công suất của động cơ, về lâu dài sẽ gây hỏng hóc nặng hơn. 

Nên kiểm tra bao quát trước khi thay bugi mới để tổng kết lại các nguyên nhân làm bugi bị chảy nước ở cả hai cực.

– Bugi có khoảng cách đánh lửa lớn: 

Trong thời gian dài xe không được bảo trì và bảo dưỡng, nhất là chú ý thay mới bugi, sử dụng bugi hết hạn, quá cũ sẽ làm quá trình đánh lửa làm mòn cực tâm dẫn đến tăng khoảng cách đánh lửa của bugi. Khi khe hở đánh lửa tăng lên bugi không còn khả năng đánh lửa tốt đồng thời giảm khả năng vận hành động cơ

– Bugi có cực âm bị bào mòn nhiều:

Bugi là bộ phận chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các thành phần có trong xăng và dầu động cơ nên hay bị tình trạng ăn mòn cực âm. Gặp phải vấn đề này xe khó nổ máy do động cơ mất lửa. Nên thay bugi mới  để giữ cho động cơ hoạt động luôn mạnh mẽ

– Bugi bị vỡ đầu sứ

Bugi bị vỡ đầu sứ có thể nguyên nhân chính là động cơ khí hay bị đè nặng lên cực tâm bugi do tháo lắp sai. Ngoài ra bugi sử dụng lâu ngày bị đóng cặn ở đầu sứ bugi mà không được vệ sinh và cực tâm bị rỉ sét cũng có thể làm bugi vỡ đầu sứ.

Khi vỡ đầu sứ bugi sẽ gây mất lửa, đánh lửa muộn hơn thời điểm phun nhiên liệu làm giảm công suất động cơ. Để khắc phục lỗi này cần thay bugi mới

Các tài xế nên có thói quen kiểm tra và vệ sinh toàn bộ  hệ thống xe theo định kỳ. Nếu để tình trạng bugi có dấu hiệu bị lỗi, mòn, hết hạn sử dụng và không được sửa chữa kịp thời thì điện cực đã mòn sẽ làm tiêu hao nhiên liệu gấp đôi mức bình thường, còn giảm công suất hoạt động của động cơ, nghiêm trọng hơn có thể làm hỏng động cơ. Người dùng sẽ phải bỏ nhiều chi phí nếu để tình trạng hư hỏng bugi kéo dài.

Hướng dẫn cách khắc phục khi bugi ô tô bị hỏng

 1 Tiếp cận bugi:  Tháo các bộ phận khác như nắp động cơ, tấm chắn nhiệt hoặc xupap nạp

2 Tháo dây bugi hoặc dây đánh lửa:  Trước khi thực hiện tháo dây hãy sử dụng băng dán hoặc bút viết để đánh dấu vị trí, nếu sai lệch bugi có thể không đánh lửa đúng thứ tự. Sau đó tiếp tục các bước thay mới cho bugi.

3 Thổi ống bugi:  Các bụi bẩn mảnh vụn thường tích tụ trong các ống bugi không được bảo vệ. Khí nén có thể loại bọ bụi bẩn và ngăn cho bụi bẩn không rơi vào xi lanh khi tháo bugi

4 Tháo bugi: Sử dụng công cụ chuyên dụng để thực hiện thao tác này

5 Làm sạch bugi: Sử dụng taro bugi được cho là nên đầu tư. Nghiêng đầu bugi một lúc trong đầu xi lanh có thể ngăn trình trạng xấu cho bugi

6 Thiết lập khoảng cách điện cực bugi: Đa số bugi mới được thiết lập sẵn khoảng cách điện cực từ nhà máy nhưng nên kiểm tra và điều chỉnh khoảng cách phù hợp theo  hướng dẫn để bugi hoạt động ổn định

7 Tra dầu bôi trơn cho bugi mới: Nên sử dụng một loại dầu chống dính nhất định ( có nguồn gốc từ bạc hoặc đồng đều được) để bôi trơn cho bugi và gioăng bugi

8 Lắp bugi mới: Quay bugi cho đến khi đã cảm thấy chặt. Bugi có gioăng thường chỉ cần vặn một phần tư đến một nửa vòng là chặt. Đối với loại không gioăng phải vặn khoảng 16 vòng. Nên theo dõi kiểm tra thường xuyên để đảm bảo bugi luôn chắc chắn

9 Lắp lại toàn bộ các bộ phận khác: Lắp lại các bộ phận theo trình tự, chắc chắn các linh kiện được liên kết chặt chẽ trước khi nổ máy.

 Cách lựa chọn bugi phù hợp cho xe ô tô:

Lựa chọn bugi phù hợp cho xe ô tô là bước vô cùng quan trọng. Bugi đúng chuẩn sẽ giúp hoạt động tối ưu công suất và thực hiện tốt chức năng của mình, hạn chế được những vấn đề hư hỏng đến bộ phận khác và cho xe.

Xe chạy quãng đường ngắn, ít di chuyển đường dài. Loại xe có tốc độ động cơ thấp, động cơ có tỉ số nén thấp hay gọi là phân phối nhỏ thì bugi nóng là lựa chọn tốt nhất.

Với những xe thường chạy trên những hành trình dài, tải nặng và chạy với tốc độ cao thì phù hợp nhất là loại bugi nguội

===>  Mua bán xe ô tô 2020

Sau bài viết trên đây hy vọng đem lại nhiều hữu ích đến với bạn đọc. Hãy lưu lại khi cần tham khảo những vấn đề liên quan tới bugi xe ô tô nhé.