Nhìn lại thị trường ô tô trong 12 tháng qua, đây là một năm đầy khó khăn đối với kinh doanh ô tô tại Việt Nam lẫn trên thế giới bởi sự xuất hiện của đại dịch Covid-19.
Sức mua ô tô đi xuống vì dịch bệnh
Thị trường ô tô trong nước từng trượt dốc vì vấn đề thuế phí, nhất là khi phí trước bạ tăng đến 12% vào năm 2008 và việc điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt ô tô phân loại theo chỗ ngồi và dung tích xi-lanh vào năm 2009 khiến tiêu thụ xe “lao dốc” từ nửa cuối 2008 sang đến tận 2009. Đến năm 2020, giãn cách xã hội để phòng chống Covid-19 hồi tháng 4 tiếp tục khiến thị trường ô tô Việt Nam chững lại thấy rõ.
Theo số liệu VAMA, dung lượng tiêu thụ ô tô trong 6 tháng đầu năm chỉ đạt 107.183 xe, giảm 30,5% so với cùng kỳ năm ngoái (154.273 xe), cũng là mức thấp nhất trong 5 năm gần đây (năm 2018: 125.659 xe; năm 2017: 134.268 xe; năm 2016: 135.863 xe).
Việc giãn cách xã hội gây ra những khó khăn kinh tế cho các doanh nghiệp và người lao động khiến họ phải thắt chặt chi tiêu. Mức tiêu thụ ô tô đến cuối năm cũng từng được dự đoán sẽ không như kỳ vọng, thậm chí rơi xuống mức thấp nhất sau khi liên tục tăng trưởng.
Các hãng xe đều tung ra khuyến mãi giảm giá “khủng” giá trị lên đến cả trăm triệu đồng ngay sau khi Việt Nam quay lại trạng thái “bình thường mới”. Dù vậy, thị trường vẫn chưa thực sự có dấu hiệu khởi sắc.
Trưởng Ban Chính sách VAMA, ông Nguyễn Trung Hiếu còn đánh giá mức giảm tiêu thụ xe trong năm 2020 sẽ còn cao hơn dự đoán hồi đầu năm 15%. Nhiều nhân viên bán xe đã có ý định chuyển nghề hoặc tạm làm công việc khác để duy trì cuộc sống giữa thời điểm bí bách này.
Giảm thuế phí – “công tắc” thần kỳ cứu cả thị trường
Từ sau khi chính sách hỗ trợ 50% phí trước bạ của Chính phủ dành cho các loại xe ô tô lắp ráp CKD có hiệu lực, thị trường ô tô Việt Nam mới bắt đầu có những dấu hiệu phục hồi đầu tiên.
Mức tiêu thụ từ tháng 9 đến tháng 11 đã liên tục tăng dần đều, thậm chí liên tục lập đỉnh tháng tiêu thụ nhiều nhất năm, theo VAMA. Tổng tiêu thụ của riêng 5 tháng cuối năm đã đạt 141.585 xe, tăng 32,1% so với nửa đầu năm 2020. Những thống kê này vẫn chưa kể đến số liệu từ TC Motor, Mercedes-Benz và Vinfast – những thương hiệu bán chạy vào thời điểm cuối năm. Sau khi kết thúc tháng 12, dự kiến tổng doanh thu thị trường vẫn sẽ vượt mốc 400 ngàn xe, ngang ngửa năm 2019.
Một chuyên gia ô tô có nhiều năm nghiên cứu thị trường xe Vĩnh Nam nhận định sự sôi động này chính nhờ doanh thu tăng đột biến của xe nội. Để duy trì khả năng cạnh tranh, xe ngoại theo đó cũng phải tham gia cuộc đua “tặng” khách lệ phí trước bạ. Như vậy, việc mỗi xe giảm từ 80 đến 200 triệu đồng đã thành công thu hút sự chú ý của khách hàng và thuyết phục được họ rút ví. Tuy nhiên, một số dòng xe nội hot hiện chỉ còn số lượng rất ít và sẽ không còn được khuyến mại thêm, thậm chí người dùng còn phải mua thêm dịch vụ đi kèm để nhận được xe.
Tình trạng khan hàng này xảy ra ở nhiều dòng xe trong quý cuối năm 2020 khiến khách hàng phải “săn” nếu không muốn quá thời điểm được hưởng ưu đãi trước bạ hoặc phải chờ mấy tháng để nhận xe. Những mẫu xe cháy hàng có thể kể đến Mercedes-Benz GLC, Hyundai Accent 2021, Vinfast Fadil, Kia Seltos, Kia Cerato.
Anh Nguyễn Văn Bình tại Yên Mô, Ninh Bình cũng cho biết bản thân muốn mua một chiếc Kia Seltos nhưng đại lý nơi anh ở và cả lân cận đều báo đã hết xe lấy sẵn, phải đến tháng 1 hoặc tháng 2 năm sau. Anh có nhờ bạn bè ở Hà Nội tìm mua giúp nhưng thời gian giao xe cũng không rõ ràng nên đang nghĩ đến phương án chọn mẫu xe có sẵn khác.
Tình trạng “chạy nước rút” diễn ra với cả người bán lẫn người mua ở tháng cuối cùng của năm. Các chương trình khuyến mãi vẫn được duy trì cho các mẫu xe không quá khan hàng nhằm thúc đẩy doanh số.
Tháng cuối cùng của năm chính là cơ hội mua xe ô tô với chi phí thấp nhất dành cho người tiêu dùng. Sức mua ô tô theo đó cũng đang tăng trưởng đáng kể, dự kiến sẽ đạt mức doanh số tốt hơn so với nửa đầu năm ảm đạm.
