Bắt đầu từ cuối năm 2020, cuộc khủng hoảng chip vẫn chưa kết thúc và đang khiến nhiều ngành sản xuất gặp khó khăn lớn, bao gồm cả nền công nghiệp ôtô.
Bên cạnh đó, các hãng xe còn phải đối mặt với việc thiếu hụt nhiều linh kiện, vật liệu khiến nhiều nhà máy phải giảm sản lượng hoặc tạm ngưng hoạt động, điều này kéo dài thời gian đặt hàng với các mẫu xe nhập khẩu.
Hiệu ứng dây chuyền
Bắt đầu cách đây hơn một năm, khi đại dịch Covid-19 ập đến và nhiều nhà máy ôtô dừng sản xuất. Lúc này, các hãng xe cũng tạm ngưng đặt hàng chip bán dẫn dù chưa có kế hoạch dự phòng dài hạn.
Cùng với đó, nhu cầu sử dụng đồ điện tử bùng nổ, các lệnh trừng phạt các công ty công nghệ Trung Quốc hay hạn hán gây khó khăn cho sản xuất chip ở Đài Loan đã tạo nên cuộc khủng hoảng đối với linh kiện bán dẫn.
Các yếu tố này đã đẩy hàng loạt hãng ôtô vào thế khó trong quý I/2021. Danh sách những hãng xe cắt giảm giờ sản xuất hay tạm ngưng hoạt động kéo dài với Hyundai, Tesla, General Motors, Toyota, Honda, Nissan, Mitsubishi…
Nhà máy Hyundai tại Hàn Quốc phải tạm dừng sản xuất trong tháng 4 vì thiếu chip. Ảnh: Automotive News Europe.
Cuối tháng 4 vừa qua, đại diện của Volkswagen Group nhận định rằng tình trạng trì hoãn sản xuất ôtô trên toàn cầu do thiếu nguồn cung chất bán dẫn có thể trở nên tồi tệ hơn trong những tháng tiếp theo, Financial Times đưa tin.
Trước đó, CEO Volkswagen là Herbert Diess trong tháng 3 đã xác nhận rằng sản lượng của công ty bị ảnh hưởng 100.000 chiếc vì không đủ linh kiện. Tình trạng kém khả quan đến mức lãnh đạo hãng xe Đức cho biết hiện tại không thể đưa ra ước tính chính xác có bao nhiêu xe có thể được sản xuất trong năm nay.
Đầu tháng 4, nhà máy sản xuất Ford F-150 Raptor ở bang Michigan (Mỹ) đã ngừng hoạt động trong 2 tuần do không đủ chip. Mới đây, hãng xe Mỹ tiếp tục đưa ra thông báo sẽ cắt giảm giờ làm của khoảng 5.000 công nhân tại Cologne, Đức trong trong tháng 5, 6 và 7.
Đến đầu tháng 5, các hãng xe đã đưa ra giải pháp tạm thời cho vấn đề thiếu chip bán dẫn, đó là cắt giảm tính năng trang bị thay vì cắt giảm sản lượng. Đơn cử, hàng nghìn xe Nissan mới sẽ không có hệ thống định vị dẫn đường GPS, khách hàng Renault không thể chọn option bảng đồng hồ kỹ thuật số khi mua mẫu SUV Arkana, hay như model Peugeot 308 sẽ chỉ có cụm đồng hồ tốc độ analog thay vì màn hình điện tử…
Ngoài thiếu hụt nguồn cung về chip bán dẫn, ngành công nghiệp ôtô trong vài tháng qua còn chịu tác động tiêu cực từ bão tuyết ở Texas (Mỹ) hay sự cố tàu Ever Given ở kênh Suez. Các nhà máy lọc dầu đóng cửa, chuỗi cung ứng cao su gián đoạn khiến vật liệu làm ghế ngồi và lốp ôtô đối diện với nguy cơ thiếu hụt.
Bắt đầu ảnh hưởng đến Việt Nam
Tại thị trường trong nước, nguồn cung ôtô tính đến thời điểm hiện tại chưa có biến động nào đáng kể. Tuy nhiên, ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng linh kiện và chất bán dẫn toàn cầu đã bắt đầu.
Vào giữa tháng 4, Mitsubishi Việt Nam có văn bản thông báo đến các đại lý về việc thay đổi thời gian giao hàng. Nguyên nhân được hãng xe Nhật Bản nêu ra là kế hoạch sản xuất chung của hãng bị gián đoạn do thiếu hụt chất bán dẫn dùng trong linh kiện điện tử.
Các dòng xe Mitsubishi bị chậm thời gian bàn giao 20 ngày được nhắc đến là Outlander (CKD), Attrage (nhập khẩu Thái Lan) và Xpander. Trong đó, Xpander có cả phiên bản sản xuất trong nước và nhập khẩu từ Indonesia.
Sau đó, đến lượt Suzuki gặp khó khăn trong việc đảm bảo nguồn cung cho thị trường Việt Nam. Đại diện Suzuki xác nhận với Zing rằng nguồn xe nhập khẩu từ Indonesia bị hạn chế trong giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 7. Cụ thể, 2 mẫu xe bán tốt nhất của Suzuki là XL7 và Ertiga có thể gặp tình trạng khan hàng, lượng xe phân bổ cho các đại lý sẽ ít hơn các tháng đầu năm.
Nguồn cung của XL7 bị ảnh hưởng khi nhà máy Suzuki ở Indonesia cắt giảm sản lượng.
Trong khi đó, các hãng xe có nhà máy tại Việt Nam vẫn đang có tình hình khả quan hơn Mitsubishi và Suzuki. Trả lời Zing về tình trạng thiếu hụt linh kiện trong sản xuất, đại diện Honda Việt Nam cho biết hiện tại hãng chưa có ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất và bán hàng tại Việt Nam.
Tương tự, đại diện truyền thông của Ford xác nhận các dòng xe Mỹ sản xuất và nhập khẩu bán tại Việt Nam hiện chưa bị ảnh hưởng bởi vấn đề này. Những nhà sản xuất lớn như Toyota, Hyundai hay Thaco đến nay cũng không bị ảnh hưởng đáng kể bởi đợt khủng hoảng chip.
Liên hệ một vài đại lý Suzuki và Suzuki, Zing chưa ghi nhận tình trạng thiếu xe diện rộng đối với XL7, Ertiga hay Xpander. Đối với Ford, một tư vấn bán hàng ở TP.HCM cho biết lượng xe Ranger nhập Thái không còn nhiều, tuy nhiên đây là vì dòng bán tải này chuẩn bị chuyển sang lắp ráp trong nước. Lô hàng này hầu hết đã có khách đặt mua.
Trao đổi với đại diện kinh doanh của đại lý Hyundai ở TP.HCM, vị này cho biết lượng xe vẫn đảm bảo ở các dòng bán chạy như Accent hay Grand i10. Còn lại, các phiên bản Santa Fe đang xả kho chờ phiên bản mới nên đã gần hết hàng.
Chia sẻ với Zing, một đại diện BMW Việt Nam cho biết đã đảm bảo được nguồn cung cho nhu cầu trong năm nay. Các model quan trọng đã được đặt sản xuất và lên kế hoạch nhập khẩu nên không quá lo lắng về tình trạng thiếu linh kiện.
Ngược lại, các mẫu SUV nhập khẩu của Mercedes-Benz như GLE hay GLS bị kéo dài thời gian đặt hàng. Thay vì 6-7 tháng thì nay khách hàng có thể phải chờ đến một năm.
Hoàng Tuấn
