Xuất hiện lần đầu vào năm 1958, mẫu xe máy Honda Super Cub đã giúp Honda “hái ra tiền”. Không chịu nhìn đối thủ thành công một mình, 2 hãng xe còn lại là Yamaha và Suzuki cũng đã tạo ra những mẫu xe tương tự để “đáp trả”. Trong khi Suzuki có Birdie thì chiếc xe máy Yamaha Mate 50 được Yamaha đặt “sứ mệnh” trở thành đối trọng của Super Cub.
Thuộc dòng xe máy số phổ thông V-Series với dung tích máy từ 50 tới 90cc, Yamaha Mate 50 đời 80 có tên mã là V50. Học theo “công thức” thành công của đối thủ Super Cub, Yamaha đã thiết kế chiếc xe với cơ cấu khung thép dập hàn và nhiều chi tiết nhựa ở thân xe nhằm giảm giá thành và có thể sản xuất với số lượng lớn.
Ra mắt lần đầu từ năm 1980, Mate 50 có thiết kế khá nhẹ nhàng và nữ tính, giống như những “người anh em” sản xuất xe máy tại Nhật bản thời điểm đó. Tuy nhiên khác với đối thủ Honda Super Cub thiết kế dạng tròn bầu, các chi tiết của Yamaha Mate lại khá vuông vức và mạnh mẽ.
Mate 50 có hệ thống điện đơn giản, cụm đồng hồ của chiếc xe chỉ có duy nhất đồng hồ báo tốc độ và công-tơ-mét. Những phiên bản đời cũ của chiếc xe chỉ có thêm một đèn báo số “mo”, trong khi một số chiếc Mate 50 “đời cuối” còn sở hữu thêm đèn báo mức dầu bôi trơn cạn, chống tình trạng “lúp-pê” máy do không có dầu.
Một điểm khá đặc biệt của chiếc yamaha Mate 50 chính là ổ khóa đặt dưới đồng hồ công tơ mét, đồng thời được tích hợp công tắc đèn pha/cốt, thay vì nằm trên cùm công tắc hai bên phía dưới như nhiều dòng xe khác. Chính vì vậy, cùm công tắc của Mate 50 rất đơn giản, chỉ còn lại nút còi và xi-nhan.
Ở hai bên thân xe, Mate 50 có thiết kế đơn giản với cặp nắp che ắc quy (cốp xe hai bên) bắt vít giống với Honda Super Cub. Phần thân xe bên phải còn có thêm một móc treo mũ bảo hiểm kèm Màu sắc thường thấy nhất trên chiếc xe là màu xanh lá.
Giống như đối thủ Honda Super Cub, Mate 50 được trang bị cấu hình bánh 17 inch sử dụng vành nan ở cả phía trước và sau xe. Hệ thống giảm xóc trước cũng có dạng “giò gà” đặc trưng, trong khi giảm xóc sau dùng phuộc ống lồng kép. Cả phía trước và sau của Mate 50 cũng đều sử dụng phanh đùm.
Thay vì sử dụng động cơ 4 kỳ như đối thủ Honda, Yamaha đã trang bị cho chiếc xe máy phổ thông Mate 50 cỗ máy dung tích 49 cc 2 kỳ 1 xi-lanh làm mát bằng không khí. Động cơ này được kết hợp với hộp số bán tự động 3 cấp và có công suất tối đa đạt 4,5 mã lực.
Là một chiếc xe máy 2 kỳ, Mate 50 còn có thêm cửa nạp nhớt pha xăng ở bên dưới yên, bên cạnh nắp xăng như những mẫu xe khác. Chiếc xe cũng được trang bị hệ thống pha nhớt tự động, giúp người dùng không phải mất công hòa nhớt khi đổ xăng như những dòng xe 2 kỳ thế hệ cũ.
Ở phía sau, Mate 50 cũng được trang bị baga thay vì yên sau. Cụm đèn hậu của xe có thiết kế truyền thống với các đèn hậu và đèn xi-nhan lồi ra ngoài. Bên cạnh Mate 50, Yamaha còn sản xuất dòng Town Mate 50 với thiết kế tương tự nhưng dùng động cơ 4 kỳ, dẫn động bằng trục các-đăng.
Do không tiện dụng như phiên bản 4 kỳ nên tới năm 1986, những dòng xe Mate 2 kỳ đã bị hãng xe máy Yamaha dừng sản xuất. Tại Việt Nam, những chiếc Mate 50 dù có số lượng ít hơn nhiều so với Super Cub của Honda nhưng vẫn khá phổ biến. Giá xe Yamaha Mate 50 trong bài viết này được chào bán khoảng hơn 30 triệu đồng, xe thuộc sở hữu của một người đam mê xe máy cổ tại Nha Trang.
