Vì sao nhiều ô tô “đời cao” trượt đăng kiểm khí thải?

Xe tải, xe con đều… trượt

Ngày 4/5, xe ô tô tải VAN BKS 29D – xx4.84, sản xuất năm 2004 tại Hàn Quốc, được đưa đến đăng kiểm định kỳ tại Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới 29-01S. Nhìn bên ngoài xe vẫn chắc chắn, máy nổ êm, chỉ khi ga mạnh mới có nhiều khói đen.

Kết thúc kiểm tra trên dây chuyền, chủ xe được thông báo, các hạng mục kỹ thuật đều đạt, riêng hạng mục khí thải “vượt quá giá trị trung bình cho phép sau 3 lần đo”. Phương tiện không được cấp chứng nhận đăng kiểm, chủ xe được đăng kiểm viên (ĐKV) tư vấn về nguyên nhân dẫn đến khí thải không đạt và khuyến nghị cách sửa chữa, khắc phục.

Trước đó, xe bán tải Pick up BKS 31A – xx24 khi vào trung tâm kiểm định cũng thấy dấu hiệu xả nhiều khói đen. Chỉ sau khi ra khỏi dây chuyền kiểm định mới cho kết quả không đạt chuẩn tiêu chuẩn khí thải và thêm lỗi kỹ thuật liên quan là rò rỉ dầu từ hộp số.

Cùng với xe tải, một số ô tô con, như xe BKS 30E – xxx.39, 30A – xxx.58… cũng không đạt tiêu chuẩn khí thải, phải đưa xe về sửa chữa, khắc phục. Theo ĐKV, các xe trên được sản xuất trong giai đoạn trước và sau năm 2000.

Nhận kết quả kiểm định, chủ xe 30E – xxx.39 khá bất ngờ và thắc mắc với ĐKV: “Xe tôi đời 2004, máy móc vẫn “ngon”, lâu rồi không phải sửa chữa gì liên quan đến động cơ. Cuối năm trước kiểm định khí thải vẫn đạt, tại sao lần này lại trượt?”. Tuy vậy, sau khi được ĐKV giải thích, chủ xe lẳng lặng nhận lại giấy tờ và đưa phương tiện về.

“Xe này được sản xuất năm 2004. Năm trước xe này chỉ bị áp tiêu chuẩn khí thải ở mức thấp nhất nhưng từ năm nay, nhóm xe được sản xuất trong giai đoạn từ năm 1999 – 2008 phải áp dụng ở mức cao hơn. Kết quả đo được tính toán trên phần mềm máy tính tự động. Vì vậy, sẽ có những trường hợp xe không đạt do áp dụng tiêu chuẩn mới”, ông Lê Hồng Thắng, Giám đốc Trung tâm đăng kiểm 29-01S giải thích.

Ghi nhận của PV Báo Giao thông đầu tháng 5/2021 tại một số trung tâm đăng kiểm khác ở Hà Nội và các tỉnh lân cận cũng cho thấy, khá nhiều trường hợp xe được sản xuất trong thời gian trước và sau năm 2000 không đạt tiêu chuẩn khí thải.

“Xe tải, xe sử dụng nhiên liệu diesel có tỷ lệ không đạt tiêu chuẩn khí thải mới cao hơn so với xe con chạy xăng. Không ít chủ xe con “đời cao” bất ngờ khi xe không đạt chuẩn khí thải mới”, ông Nguyễn Minh Hải, Giám đốc Trung tâm đăng kiểm 29-03S cho biết.

Dấu hiệu “trượt” khí thải thế nào?

Theo Quyết định số 16/2019 của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải của xe ô tô tham gia giao thông và xe ô tô đã qua sử dụng, từ ngày 1/1/2021, nhóm xe ô tô được sản xuất trong giai đoạn từ năm 1999 – 2008 bắt đầu được áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 2 của Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6438:2018 (Phương tiện giao thông đường bộ – giới hạn lớn nhất cho phép của khí thải).

Theo đại diện Cục Đăng kiểm VN, tiêu chuẩn mới này nhằm kiểm soát chặt chẽ hơn mức độ phát thải các chất gây ô nhiễm trong khói xe, góp phần giảm tổng lượng phát thải chất gây độc hại từ khí thải xe ô tô trong bối cảnh lượng phương tiện gia tăng.

Mức tiêu chuẩn này đã được áp dụng từ năm 2000 đối với các xe được sản xuất từ năm 2009 trở về sau, do nhóm phương tiện này được sản xuất với công nghệ tiên tiến hơn.

Còn xe sản xuất trước năm 1999 không phải áp dụng, do xe kinh doanh vận tải sẽ dần dần giải bản do hết niên hạn sử dụng, còn xe cá nhân quá cũ sẽ giảm dần theo xu hướng tiêu dùng.

Ông Đặng Trần Khanh, Phó phòng Kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm VN cho biết: “Việc nâng tiêu chuẩn khí thải đối với nhóm xe ô tô được thực hiện theo lộ trình, giúp chủ phương tiện có thời gian, tâm lý chuẩn bị. Từ đầu năm 2021 đến nay, khi áp dụng chuẩn khí thải mới đối với nhóm xe sản xuất trong giai đoạn 1999 – 2008, số lượng xe phải sửa chữa, khắc phục để đạt tiêu chuẩn khí thải tăng lên so với trước, nhưng không gây bức xúc cho chủ xe”.

Theo thống kê của Cục Đăng kiểm VN, trong 4 tháng đầu năm 2021, có gần 26.000 xe ô tô “đời 1999 – 2008” không đạt tiêu chuẩn khí thải (trong lần kiểm tra đầu tiên), buộc phải khắc phục, sửa chữa.

Trong đó, tỷ lệ xe chạy bằng diesel không đạt là 12,7% (cao nhất trong số các nhóm xe được phân chia theo thời gian sản xuất), xe dùng xăng chiếm 5,5% (cao thứ hai, sau nhóm xe sản xuất trước năm 1999).

“Việc nâng tiêu chuẩn khí thải nhằm nâng ý thức của chủ xe ô tô trong việc bảo đảm an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường giữa hai kỳ đăng kiểm. Chủ phương tiện nên duy trì tình trạng kỹ thuật tốt của xe, không nên chỉ khi đến hạn đăng kiểm mới sửa chữa, bảo dưỡng”, ông Khanh nói thêm.

Ông Lê Sỹ Mạnh, Phó giám đốc Trung tâm đăng kiểm 29-01S cho biết, xe ô tô sản xuất trong giai đoạn 1999 – 2008 có nguy cơ cao không đạt tiêu chuẩn khí thải mới. Trong thời gian giữa hai kỳ đăng kiểm, chủ xe nên tự kiểm tra để nhận biết một số dấu hiệu để chủ động khắc phục, sửa chữa.

“Khi xe chạy bằng dầu có nhiều khói đen hoặc xe chạy xăng có dấu hiệu “xăng sống”, động cơ không đốt hết nhiên liệu, xe “ăn” nhiều nhiên liệu hơn… thì có khả năng cao không đạt đăng kiểm khí thải. Chủ xe nên vệ sinh thường xuyên lọc gió, kim phun nhiên liệu; riêng đối với xe diesel nên thi thoảng đạp ga lớn để hạn chế muội, bụi bám vào ống xả”, ông Mạnh chia sẻ.