Kiểm soát hành trình về cơ bản vẫn hoạt động như khi được lắp đặt lần đầu tiên trên chiếc Chrysler Imperial 1958, nhưng các thiết bị điện tử hiện đại đang ngày càng hoàn thiện công nghệ này. Hãy cùng tìm hiểu cách hoạt động cũng như cách sử dụng đúng hệ thống này.
Nhiệm vụ chính là duy trì tốc độ
Nhiệm vụ chính của kiểm soát hành trình là duy trì tốc độ mà người lái chọn mà không cần phải giữ chân trên bàn đạp ga. Gần như tất cả các xe đang lưu hành trên đường hiện nay đều dựa vào mô-đun điều khiển điện tử – máy tính – để theo dõi tốc độ của xe và điều chỉnh lại khi cần thiết để giữ tốc độ đã chọn bất kể độ dốc của đoạn đường ra sao.
Cách hoạt động
Kiểm soát hành trình ngày càng phổ biến trên các mẫu ô tô mới
Tài xế có thể kích hoạt kiểm soát hành trình bằng một cần ở trụ lái hoặc một vài nút bấm trên vô lăng. Hệ thống sẽ bao gồm một nút bật – tắt; một bảng các nút để lựa chọn tốc độ người lái muốn duy trì; và một số nút có dấu “+” và “-“ để tăng hoặc giảm tốc sau khi thiết lập. Một nút hủy bỏ “cancel” sẽ giúp thoát khỏi hệ thống mà không hoàn toàn tắt đi hẳn, cho phép xe vẫn tiếp tục tiến vào lề đường. (Với những chiếc xe sử dụng kiểm soát hành trình trên trụ lái, cần phải di chuyển cần gạt đến một vị trí “cancel” nhất định để thoát khỏi hệ thống). Một chức năng hoặc nút “resume” (tiếp tục) sẽ đưa chiếc xe trở lại tốc độ đã đặt trước đó. Phanh hoặc nhấn côn bất cứ lúc nào cũng sẽ giúp dừng kiểm soát hành trình. Nếu cần vượt lên trước nhanh chóng, bạn luôn có thể ghi đè tốc độ đang duy trì đơn giản bằng cách nhấn bàn đạp ga.
Các tính năng khác của hành trình thích ứng
Nhiều dòng xe mới được lắp đặt kiểm soát hành trình thích ứng, hay còn được gọi là hành trình chủ động. Hệ thống này hoạt động giống như hệ thống hành trình thông thường và phụ thuộc vào radar, camera, hoặc cảm biến gắn phía trước để phát hiện sự có mặt của các xe ở ngay phía trước. Điều này cho phép các hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng duy trì khoảng cách nhất định đối với phương tiện phía trước dù tốc độ của xe như thế nào.
Hệ thống thích ứng cho phép người dùng điều chỉnh khoảng cách đối với xe phía trước nhưng được lập trình để duy trì ít nhất một khoảng cách tối thiểu an toàn. Một số hệ thống còn có khả năng phanh và thậm chí dừng hoàn toàn khi gặp tắc đường, và tùy thuộc vào phương tiện, có thể tự động tăng tốc mà không cần người lái nhấn bàn đạp ga khi giao thông bắt đầu di chuyển trở lại.
Kiểm soát hành trình bán tự động
Cuối cùng, các hệ thống kiểm soát hành trình mới nhất, tiên tiến nhất, chẳng hạn như Nissan ProPilot Assist, Subaru EyeSight và Audi Traffic Jam Assistant, là những trợ lý lái xe bán tự động kết hợp kiểm soát hành trình thích ứng và hỗ trợ giữ làn, giúp tự điều chỉnh vô lăng một cách nhẹ nhàng để giữ xe luôn đi đúng làn – mặc dù người lái có thể chỉ cần bỏ tay ra khỏi vô lăng trong một vài giây trước khi hệ thống báo động và tự ngắt.
Hầu hết các hệ thống này cũng có thể tự điều chỉnh ở những cung đường cong nhẹ nhàng. Một số hệ thống bán tự động, chẳng hạn như các hệ thống của Tesla và Mercedes-Benz, có thể làm được nhiều hơn, bao gồm điều khiển xe vào làn đường liền kề trong khi giữ khoảng cách nhất định với các xe khác.
Các nguyên tắc an toàn
Đường cao tốc là nơi lý tưởng để sử dụng kiểm soát hành trình
Luôn luôn cảnh giác và nhận thức rõ về những phương tiện giao thông xung quanh, và luôn sẵn sàng giành quyền kiểm soát phanh hoặc vô lăng khi gặp chướng ngại vật, những lái xe thiếu tập trung, hoặc tình huống khẩn cấp.
Hãy nghĩ rằng kể cả những hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng hay bán tự động đều là “ngu ngốc”. Những hệ thống này được thiết lập bởi con người và có thể phản ứng ngoài dự đoán trong những trường hợp không lường trước được. Mưa, tuyết và sương mù có thể che khuất tín hiệu radar và gây nhầm lẫn cho máy ảnh hoặc cảm biến, đôi khi còn có thể vô hiệu hóa hoàn toàn hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng. Cũng giống như kiểm soát hành trình thông thường, với hệ thống kiểm soát hành trình tiên tiến thì tài xế phải luôn sẵn sàng giành quyền kiểm soát hoàn toàn ở mọi thời điểm.
Kiểm soát hành trình vẫn phù hợp nhất để sử dụng trên đường cao tốc và trong điều kiện giao thông thông thoáng. Nếu xe sử dụng kiểm soát hành trình thông thường (không thích ứng), hãy thiết lập một khoảng cách thích hợp với những xe phía trước, và sẵn sàng thoát khỏi hệ thống bằng cách phanh hoặc nhấn “cancel” khi xe tiến sát xe khác hoặc gặp giao thông đông đúc.
Không nên sử dụng kiểm soát hành trình trong thời tiết mưa gió
Không sử dụng kiểm soát hành trình trong điều kiện địa hình trơn trượt như tuyết hoặc băng giá hoặc đường ngập nước mưa với những vũng nước sâu. Hầu hết các hệ thống hành trình sẽ cố gắng duy trì tốc độ cho đến khi lái xe can thiệp, và trên những con đường trơn trượt có thể khiến xe mất lực kéo trong giây lát, làm lật xe và có khả năng gây ra tai nạn. Hãy sử dụng kiểm soát hành trình như là một tiện ích giúp tiết kiệm sức lao động đơn giản – nhưng vẫn cần phải được kiểm soát – và người lái sẽ có thể tận hưởng những chuyến đi thoải mái, an toàn.
