Điểm mù ô tô chính là nguyên nhân dẫn đến nhiều vụ tai nạn thương tâm.
Việc nhận biết điểm mù là kỹ năng cần thiết của mọi lái xe để đảm bảo an toàn trong quá trình di chuyển. Điều chỉnh gương chiếu hậu đúng cách cũng là một biện pháp khắc phục, giúp triệt tiêu các điểm mù.
Điểm mù ô tô và nguyên nhân xuất hiện
Điểm mù ô tô là vùng không gian bên ngoài xe bị che khuất và không nằm trong trường nhìn của người điều khiển. Khi di chuyển xe trên các làn đường, rẽ ở các ngã tư hoặc đỗ xe vào bãi, khoảng mù có thể khiến bạn không thể nhìn thấy được những chiếc xe đang chạy cùng làn/khác làng từ phía sau, những phương tiện đang chạy cắt qua giao lộ,… Điều này sẽ khiến cho việc rẽ hoặc chuyển làn trở nên vô cùng nguy hiểm do người điều khiển không thể chủ động quan sát để xử lý tình huống.
Có rất nhiều các yếu tố cấu thành nên điểm mù trên xe hơi như đặc điểm thiết kế của xe, tư thế ngồi của người lái… Một trong những trường hợp thường gặp là điểm mù gây ra bởi điều chỉnh gương chiếu hậu chưa hợp lý. Điều chỉnh sai cách gương chiếu hậu sẽ gây ra việc trùng tầm nhìn (với vùng nhìn của gương hậu trung tâm trong xe), khiến gia tăng thêm phần diện tích khoảng mù phía sau xe.
Sự cần thiết của việc điều chỉnh gương chiếu hậu hợp lý
Gương chiếu hậu được trang bị trên ô tô với mục đích chính để giúp tài xế quan sát nhanh phía sau và hai bên hông xe. Để tăng tính an toàn, việc điều chỉnh gương chiếu hậu hợp lý tuy đơn giản nhưng lại rất cần thiết và quan trọng. Điều chỉnh hợp lý gương chiếu hậu giúp tầm nhìn của người lái mở rộng và tối thiểu hóa phạm vi của vùng không nhìn thấy trong các tình huống di chuyển. Ngoài ra, bạn sẽ hạn chế được tối đa các hành động: ngoái đầu, xoay người lại nhìn hoặc phải lắp thêm nhiều hệ thống cảm biến phức tạp để phát hiện điểm mù.
Việc chỉnh gương càng nên được thực hiện thường xuyên và chính xác nếu bạn hay phải sử dụng chung xe cùng với một người khác hoặc có thói quen chỉnh ghế ngồi liên tục. Do tầm vóc, thói quen quan sát của mối người là khác nhau nên cần có sự điều chỉnh linh động tùy theo mỗi người sử dụng. Ngoài ra, trong quá trình di chuyển, xe bị rung lắc, va quệt cũng có thể khiến cho gương chiếu hậu bị sai lệch vị trí so với lúc ban đầu. Vì vậy, cần luôn luôn chú ý và có sự điều chỉnh lại cho đúng với vị trí phù hợp để góc nhìn được rộng nhất.
Cách chỉnh gương chiếu hậu ô tô để triệt tiêu điểm mù
Người có nhiều kinh nghiệm chưa chắc đã điều chỉnh gương đúng cách. Thường các “tài xế cứng” đều chỉnh theo cảm tính, thói quen, xoay lắc gương đến khi ngắm thấy ổn thì dừng. Đối với những người mới lái, công việc này lại càng gây nhiều lúng túng. Dựa vào vốn kiến thức căn bản từ trung tâm dạy lái, điều chỉnh theo bản năng, cảm nhận chủ quan một cách sơ sài. Vì thế, tiềm ẩn trong đó là rủi ro mất an toàn do điểm mù của xe vẫn lớn, giảm đáng kể phạm vi quan sát khi điều khiển.
Việc điều chỉnh gương chiếu hậu hai bên đúng giúp gia tăng tầm nhìn người lái, tránh trùng lập với vùng nhìn của gương hậu trung tâm. Đối với gương chiếu hậu hai bên việc tùy chỉnh vị trí phù hợp sẽ phức tạp hơn so với gương giữa (vì nó phụ thuộc vào thói quen và quan điểm của từng người). Để việc chỉnh gương chiếu hậu hai bên mang lại hiệu quả cao với từng người điều khiển, hiện có hai cách lắp đặt gương phổ biến.
Cách chỉnh gương góc nhìn hẹp (Cách truyền thống):
Tùy chỉnh gương chiếu hậu 2 bên thành xe theo kiểu: hất lên – gập xuống (theo trục ngang) và đưa ra – quay vào (theo trục dọc) theo các đặc điểm sau: Chiều hất lên – úp xuống: điều chỉnh đến vị trí có thể quan sát 1/2 tay nắm cửa trước ở mép gương dưới. Chiều đưa ra – quay vào: chỉnh gương khi ước lượng hình ảnh phần hông xe chiếm khoảng 1/4 chiều ngang. Hình ảnh bên cạnh sườn, gần đuôi xe chiếm khoảng 3/4 còn lại.
- Ưu điểm: Có thể quan sát tối đa phần đuôi xe mình. Tiện lợi khi quan sát để di chuyển vào bãi đỗ hay trên những con ngõ chật hẹp.
- Nhược điểm: Vì cách chỉnh truyền thống này cho thấy tương đối phần thân xe khi để tầm mắt ở vị trí tựa đầu ghế lái nên sẽ tạo ra một điểm mù lớn bên mỗi hông xe mà người lái không thấy được. Việc điều chỉnh góc gương này chỉ phát huy được khoảng 70% khả năng quan sát điểm mù.
Điều này sẽ gây nguy hiểm cho tài xế khi không những không bao quát được điểm mù hai bên thân xe mà còn làm giảm tầm quan sát phía sau. Nếu góc nhìn của một hoặc cả hai gương bên hông “chồng” lên phần gương ở giữa hạn chế tầm nhìn các phương tiện khác trong điểm mù và hình ảnh có thể sẽ bị trùng với ảnh trong gương hậu cabin.
Cách chỉnh gương có góc nhìn rộng (Cách mới):
Nghiêng đầu đến vị trí gần chạm vào thành xe. Căn chỉnh gương chiếu hậu bên trái cho tới khi phần thân xe gần như chỉ còn lại 1/4 hình ảnh trong gương, chỉ còn nhìn thấy phần đuôi xe (chiếm khoảng 3/4). Quan sát về hướng bên trái ra tới vị trí chính giữa xe. Đưa đầu về chính giữa xe (giữa hai ghế trước), nhìn vào gương chiếu hậu ngoài bên phải và điều chỉnh cho tới khi quan sát được toàn bộ góc phần tư bên phải phía sau. Lặp lại các bước quan sát, căn chỉnh tương tự.
Lúc này, cả 2 gương đều được mở rộng về phái hai bên và bạn sẽ có tầm nhìn rộng tối đa. Vì cấu trúc mỗi xe và kích cỡ gương khác nhau, bạn cần kiểm tra lại xem đã tối thiểu phần điểm mù được hay chưa. Quan sát mép gương chiếu hậu trong xe, xác định điểm “đầu” và “cuối” bạn nhìn thấy phía bên ngoài xe. Sau đó, tương ứng quan sát gương chiếu hậu hai bên và điều chỉnh sao cho mép trong của gương vừa chạm điểm mốc đó.
- Ưu điểm: Mục đích xe được thiết kế với ba gương chiếu hậu ghép lại tạo thành bức ảnh toàn cảnh panorama để tạo góc rộng tối đa cho tài xế quan sát phía sau xe. Vì thế, trong tình huống có xe sau vượt, hình ảnh của xe đó sẽ chuyển từ gương chiếu hậu phía trong xe ra gương 2 bên. Cách chỉnh thứ hai sẽ giúp người lái sẽ quan sát được chuyển động liên tục của các xe này nhờ nhìn được bao quát góc rộng nhất. Góc được mở rộng nhất để quan sát được những xe đi gần hai bên hông, hạn chế vùng điểm mù phía sau xe khi di chuyển trên đường trường, đường cao tốc.
- Nhược điểm: Khi sử dụng cách chỉnh gương này lần đầu tiên, chắc chắn đa số đều thấy không quen vì có cảm giác chơi vơi, mất an toàn. Nguyên nhân do không thấy được điểm mốc là phái đuôi xe mình trong gương, dẫn đến không xác định được vị trí gương chiếu hậu đang phản chiếu ở khu vực nào. Ngoài ra, khó quan sát đuôi xe sẽ gây bất tiện khi lùi, đỗ trên cung đường nhỏ, hẹp. Trong tình huống này, bạn có thể di chuyển vị trí ngồi một chút để quan sát thấy được thân xe. Kết hợp với việc liên tục quan sát gương cabin liên tục sẽ giúp nhanh chóng thích ứng được với vị trí gương này.
Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và thuận tiện nhất, tùy theo nhu cầu và điều kiện khi di chuyển, bạn có thể tùy chỉnh vị trí gương linh động theo cả hai cách trên. Khi ở đúng vị trí, gương chiếu hậu hai bên xe sẽ loại bỏ được điểm mù phía sau bởi sẽ có một phần nhỏ vùng quan sát trùng giữa các gương. Đồng thời, còn có thể mở thêm khoảng có thể quan sát, khu vực mà trước kia bạn cần phải ngoái đầu kiểm tra lúc chuyển làn.
Một số lưu ý khác về chỉnh gương chiếu hậu ô tô
Trước khi chỉnh gương chiếu hậu xe ô tô, nên chỉnh ghế ngồi vào vị trí thoải mái. Bằng không, khi hoàn tất việc cố định gương, chỉ cần thay đổi vị trí ghế ngồi, góc nhìn gương chiếu hậu cũng đổi theo. Điều này sẽ dẫn đến gương không xác định được tối đa diện tích khoảng mù, làm mất công thao tác lại từ đầu.
Không nên điều chỉnh gương khi xe đang chạy. Vì như vậy sẽ rất dễ bị mất tập trung, mất lái gây nguy hiểm lại vừa không thể nhận biết được chính xác vùng mù cần phản chiếu. Có thể gắn thêm gương cầu nhỏ phía dưới hai kính chiếu hậu bên cạnh xe nếu cần. Việc này mang lại hiệu quả khá lớn trong việc gần như loại bỏ điểm mù phía sau mà không tốn quá nhiều chi phí.
Luôn chú ý rằng, xe vượt từ phía sau sẽ bắt đầu từ tâm gương hậu trong. Khi tới gần, nó lệch dần sang trái (hoặc phải), và xuất hiện trong gương hậu ngoài tương ứng. Cần có sự điều chỉnh vị trí gương ngoài hợp lý, tránh trùng lặp, thiếu sót khoảng không gian. Gương hình cầu, thường dùng làm kính chiếu hậu của nhiều loại xe, có khuynh hướng thu nhỏ vật thể so với kích thước trên thực tế, cũng như khiến chúng trông nhìn xa hơn. Cần chú ý điểm này để có sự điều chỉnh hợp lý.
Khi lùi trong địa hình xấu, hoặc điều khiển xe mới thì nên chỉnh gương chiếu hậu hai bên gập xuống một khoảng nhỏ trước khi lùi để có thể nhìn thấy rõ phần đuôi xe gần mặt đường. Việc này giúp tránh va chạm với trướng ngại vật nằm dưới thấp, nhất là trong tình trạng địa hình đường sá tại Việt Nam.
Phong Ân
