Trợ lực lái là gì?
Hệ thống trợ lực lái được giới thiệu vào đầu thế kỷ 20 và đã đóng một vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu số vụ tai nạn giao thông.
Nói một cách đơn giản, trợ lực lái là một hệ thống lái tiên tiến giúp giảm đáng kể lực cần để điều khiển bánh trước của xe bằng cách sử dụng trợ lực thủy lực, trợ lực điện hoặc kết hợp cả hai. Ngày nay, hơn 90% ô tô trên đường được trang bị trợ lực lái điện.
Hệ thống lái trợ lực mang lại những ưu điểm sau:
Giảm sự vất vả khi lái xe: Vô lăng trên ô tô không có trợ lực lái rất khó xoay, đặc biệt là dưới tốc độ 40 km/h. Trợ lực lái giúp tay lái nhẹ nhàng và giảm mệt mỏi đáng kể cho người lái.
Phản ứng lái nhanh chóng: Ngày nay, việc rơi vào tình huống nguy hiểm đòi hỏi phản ứng nhanh nhạy từ tài xế là điều phổ biến. Việc bổ sung trợ lực lái giúp tài xế bẻ lái nhanh chóng hơn, do đó giảm số vụ tai nạn trên đường.
Vô lăng trở về giữa: Có thể bạn đã nhận thấy rằng sau khi đánh lái, vô lăng sẽ tự trở về vị trí cũ. Xe được trang bị trợ lực lái có độ trả lái tốt hơn đáng kể.
Giảm lệch tay lái: Dù phần lớn va chạm trên đường bị hấp thụ và giảm bớt bởi hệ thống treo, một lượng lớn lực vẫn được truyền đến hệ thống lái, hệ thống này sẽ khiến vô-lăng xoay theo hướng trái ý của người lái. Hệ thống trợ lực lái cung cấp khả năng chống va chạm mạnh hơn đáng kể, giúp xe ổn định hơn ở tốc độ cao.
Hệ thống lái trợ lực điện hoạt động như thế nào?
Có ba loại hệ thống lái trợ lực:
Hệ thống trợ lực lái thủy lực
Hệ thống lái trợ lực thủy lực là phổ biến nhất. Như tên của nó, nó sử dụng lực thủy lực (chất lỏng thủy lực màu hồng sáng được điều áp) để tăng lực đầu vào mà người lái xe tạo ra khi quay vô lăng.
Khi động cơ đang chạy, chất lỏng trợ lực lái thủy lực liên tục được điều áp bởi bơm trợ lực lái chạy qua dây đai serpentine.
Khi người lái quay vô lăng, chất lỏng lái thủy lực áp suất cao được chuyển hướng vào buồng thủy lực của thanh răng nhờ van xoay.
Sau đó, chất lỏng thủy lực đi vào xi lanh thủy lực, từ đó tạo áp suất lên piston của xi lanh.
Sau đó chất lỏng thủy lực sẽ đẩy piston và thanh răng chuyển động tương ứng. Do cả hai đầu của thanh răng được nối với bánh xe ô tô nên khi thanh răng chuyển động sang phải hoặc sang trái thì bánh xe ô tô cũng vậy.
Hệ thống trợ lực điện
Hệ thống lái trợ lực điện là hệ thống trợ lực lái hiện đại nhất. Hệ thống này giúp giảm mức tiêu thụ nhiên liệu và có độ tin cậy cao, bên cạnh khả năng lái và xử lý toàn diện hơn.
Như tên gọi, hệ thống lái này hoàn toàn là điện tử và bao gồm bốn thành phần chính: cảm biến mô-men xoắn, bộ điều khiển điện (ECU), động cơ điện và hộp số giảm tốc.
Đầu vào thông qua vô lăng của người lái được giám sát liên tục bởi bộ điều khiển điện tử. ECU liên tục theo dõi hướng, tốc độ và mô-men xoắn của vô lăng, bên cạnh tốc độ đó là xe.
Dữ liệu liên tục được xử lý bởi ECU và được gửi đến động cơ điện để di chuyển thanh răng và quay các bánh xe.
Hệ thống trợ lực kết hợp
Hệ thống lái trợ lực kết hợp hoạt động giống hệt như hệ thống trợ lực thủy lực, chỉ khác là bơm trợ lực lái được thay thế bằng bơm trợ lực điện. Bởi vì máy bơm điện không phụ thuộc vào RPM của động cơ để tạo áp suất cho hệ thống nên nó phản ứng nhanh và hiệu quả hơn nhiều khi ở trạng thái dừng và tốc độ thấp.
Các triệu chứng của hư hỏng hệ thống trợ lực điện
Nhận biết các dấu hiệu của sự cố mất trợ lực tay lái là điều quan trọng để phòng tránh các tai nạn và sự cố có thể xảy ra trên đường.
Vô-lăng nặng
Nếu bạn nhận thấy rằng tay lái khó xoay hơn đáng kể thì chắc chắn có vấn đề với hệ thống trợ lực lái. Vô-lăng đánh lái nặng có thể kèm theo tiếng ồn của máy bơm. Trong trường hợp đó, chất lỏng trợ lực lái yếu, dây đai serpentine lỏng lẻo hoặc máy bơm không tốt có thể là những nguyên nhân chính.
Tiếng ồn ào
Tiếng ồn khi quay vô lăng thường có nghĩa là hệ thống trợ lực lái đang thiếu chất lỏng hoặc bơm trợ lực lái đang hoạt động kém. Nếu chất lỏng trợ lực lái thấp, có thể có một chỗ nào đó bị rò rỉ trong hệ thống.
Dầu trợ lực sắp cạn
Dầu trợ lực lái nên được kiểm tra thường xuyên. Nếu dầu trợ lực thường xuyên ở mức thấp thì có một chỗ rò rỉ ở đâu đó trong hệ thống.
Bạn có thể phát hiện ra chỗ rò rỉ sau khi xe đỗ một thời gian. Khi bạn di chuyển nó, bạn sẽ thấy những giọt dịch nhờn màu hồng. So sánh mùi và màu sắc của chất lỏng với chất lỏng trợ lực lái có trong bình chứa chất lỏng trợ lực lái trên ô tô của bạn để xác nhận.
Màu sắc của dầu trợ lực
Màu sắc của dầu trợ lực lái trên ô tô của bạn có thể nói lên rất nhiều điều về hệ thống trợ lực lái. Dầu mới trong suốt với tông màu hồng và có mùi nhẹ.
Dầu trợ lực lái chuyển sang màu sẫm cho thấy quá trình oxy hóa đang xảy ra và cần được thay thế sớm. Bong bóng khí trong dầu cho thấy nước hoặc không khí trong các đường dẫn dầu trợ lực, trong khi các miếng kim loại nhỏ thường có nghĩa là máy bơm bị hỏng.
Có thể lái xe mà không cần trợ lực không?
Bạn có thể lái xe mà không cần trợ lực nhưng bạn không nên làm vậy. Khi xe chạy dưới 40 km/h, vô lăng sẽ rất khó quay mặc dù nó vẫn hoạt động bình thường.
Việc thực hiện các thao tác nhanh chóng và đỗ xe gần như không thể thực hiện được, điều này khiến việc lái xe với tay lái trợ lực trục trặc là rất nguy hiểm và vi phạm pháp luật.
Trước đây, có nhiều mẫu ô tô không có trợ lực lái và bạn có thể lái chúng mà không gặp bất kỳ sự cố nào.. Ngày nay, hệ thống lái trợ lực không có cơ chế số như những chiếc xe trong những năm 60, điều này khiến việc lái xe rất khó khăn và gần như không thể đánh lái khi xe đứng yên.
Bạn có thể lái xe mà không cần trợ lực lái vì ô tô được thiết kế để tiếp tục hoạt động ngay cả khi trợ lực lái bị hỏng nhưng việc này là không an toàn.
Khi lái xe ô tô mà không cần trợ lực lái, bạn đang mạo hiểm tính mạng của mình và những người khác. Bạn sẽ không thể bẻ lái nhanh trong tình huống khẩn cấp vì bạn không có hệ thống trợ lực giúp sức trong tình huống đó.
Làm gì khi trợ lực lái gặp trục trặc?
Điều đầu tiên là không nên hoảng sợ. Nếu bạn đang ở trong khu vực đông người, hãy cho những người lái xe khác biết rằng bạn đang gặp sự cố bằng cách bật đèn báo nguy hiểm và bấm còi nếu bạn cảm thấy cần thiết.
Hãy cố gắng di chuyển xe của bạn sang bên đường hoặc nơi an toàn như bãi đậu xe.
Khi đã đỗ ở vị trí an toàn, hãy mở mui xe và kiểm tra mức dầu trợ lực lái. Nếu nó gần hết, bạn nên tìm cách đổ đầy dầu trợ lực. Nếu dầu trợ lực vẫn còn đầy thì tốt nhất là bạn nên gọi tổng đài cứu hộ giao thông.
