Có thể ảnh hưởng đến hộp số nếu sử dụng bộ chuyển số bằng tay, lẫy chuyển số, chế độ thể thao… trên xe số tự động không đúng cách.
Xe số tự động là xe được trang bị hộp số có thể tự động thay đổi tỉ lệ truyền. Nhờ đó, người lái không phải đạp chân côn, cũng như không cần quan tâm đến việc chuyển số như chạy xe số sàn. Trên đà phát triển, hộp số tự động ngày càng thông minh, tinh tế và nhạy bén hơn.
Tuy nhiên theo nhiều người, trong quá trình sử dụng khó thể “phó mặc hoàn toàn” cho hộp số tự động. Vẫn có một số tình huống nếu người lái tự chủ động xử lý sẽ tốt hơn. Đây chính là lý do vì sao trên xe số tự động, các nhà sản xuất vẫn tích hợp thêm bộ chuyển số bằng tay.
Bộ chuyển số bằng tay của ô tô số tự động là gì?
Chế độ chuyển số bằng tay trên xe hộp số tự động là chế độ cho phép người lái thực hiện các thao tác chuyển đổi những cấp số 1, 2, 3, 4… theo ý muốn tương tự như trên xe số sàn. Thay vì để xe tự động chuyển đổi tỷ lệ truyền như ở chế độ D thì ở chế độ chuyển số bằng tay này, người lái có thể kiểm soát việc chuyển số.
Chế độ chuyển số tay trên xe hộp số tự động có nhiều dạng như: chuyển số sàn, chuyển số tay bán tự động, chế độ chuyển số thể thao (chế độ lái thể thao Sport)…
Hầu hết xe ô tô số tự động đều được nhà sản xuất tích hợp chế độ chuyển số tay ở cần số. Với xe đời cũ, chế độ này thường ở dạng chuyển số tay giới hạn. Còn ở các xe đời mới, nhất là dòng xe cao cấp, hãng xe trang bị cả ở cần số và cả lẫy chuyển số trên vô lăng.
Cách dùng chế độ chuyển số bằng tay giới hạn
Loại chuyển số tay giới hạn này đa phần chỉ có trên các xe đời cũ hoặc một số xe đời mới giá rẻ. Ngoài số D được sử dụng bình thường thì xe sẽ có thêm ký hiệu số tự động khác như D3, 2, 1 hoặc 2, 1… Cách sử dụng rất đơn giản, người dùng chỉ cần chuyển cần số từ D xuống D3, 2 hay 1.
Với thiết kế giới hạn vài số, vai trò của chế độ số tay này chủ yếu là để đưa về số thấp, tập trung tối đa đẩy cao mô men xoắn. Những số này thường được sử dụng khi xe chở nặng hay lên dốc cao.
Ngoài ra, có thể dùng chế độ này khi xuống dốc. Bởi xe đang xuống dốc thì sẽ theo quán tính trôi với vận tốc nhanh nên cần rà phanh giảm tốc. Tuy nhiên, nếu dùng phanh thường xuyên trong thời gian dài với áp lực lớn dễ gây nóng phanh, rất nguy hiểm. Để hạn chế điều này, người lái có thể chủ động chuyển số tay cho xe về số thấp 3, 2, 1. Đây là cách giúp tăng lực hãm, giảm tốc độ mà không cần dùng nhiều phanh.
Cách sử dụng số D +/- trên cần số
Với những dòng xe ô tô tự động mới hiện nay, các nhà sản xuất thường sử dụng ký hiệu dấu +/- trên cần số để biểu thị chế độ chuyển số tay hay chế độ số tay bán tự động. Một số xe sử dụng ký hiệu D+/- hay S+/- (Sport – chế độ thể thao) hay M+/- (Manual – thủ công)… Tất cả đều có ý nghĩa tương tự.
Với chế độ này, người lái có thể thay đổi số như đi xe số sàn. Để sử dụng người lái chỉ cần chuyển cần số từ D về +/- hoặc M+/-, S+/-… Sau đó, đẩy cần số về (+) nếu muốn lên số hoặc đẩy cần số về (-) nếu muốn giảm số. Việc chuyển đổi từ chế độ tự động D sang chế độ số tay (hay số sàn) có thể thực hiện khi xe đang chạy.
Khi chạy xe ở chế độ này, việc chuyển số hoàn toàn nằm trong sự kiểm soát của người lái, xe sẽ không điều khiển tự động. Do đó, người lái phải tự chọn và thay đổi số để phù hợp với từng tình huống vận hành. Nếu không cần sử dụng chế độ số tay nữa, chỉ cần gạt cần về vị trí D, xe trở về chế độ số tự động bình thường.
Cách sử dụng lẫy chuyển số trên vô lăng
Không phải xe ô tô tự động nào cũng có lẫy chuyển số trên vô lăng. Trang bị này thường có trên các dòng xe từ hạng trung đến hạng sang trở lên. Những xe hạng A hay hạng B rất hiếm, hiện chỉ có một số ít xe hạng B có lẫy chuyển số như Toyota Vios mới, Honda City, Mazda 2…
Cách sử dụng lẫy chuyển số trên vô lăng tương tự như chế độ số tay +/- trên cần số. Lẫy chuyển số thường đặt sau vô lăng ở phía bên phải. Người lái dùng tay để khẩy vào ký hiệu + nếu muốn lên số hoặc ký hiệu – nếu muốn giảm số. Những cấp số người lái chọn sẽ được hiển thị trên màn hình đa thông tin ở cụm đồng hồ.
So với việc chỉnh tay trên cần số, đa phần người dùng thích sử dụng lẫy chuyển số trên vô lăng hơn do tiện lợi, không cần rời tay khỏi vô lăng.
Nên dùng chế độ chuyển số bằng tay khi nào?
Bộ chuyển số bằng tay của ô tô tự động giúp ích khá nhiều trong một vài tình huống. Chế độ này mang đến sự phấn khích hơn khi lái xe, tăng tính an toàn, phát huy hiệu quả sức mạnh của xe trong nhiều trường hợp nhất định.
Khi muốn có cảm giác lái thể thao
Một điểm mà nhiều người than phiền về xe ô tô số tự động đó là cảm giác lái. Không ít người cho rằng “phó mặt” cho xe tự động sang số như ở chế độ D khiến việc lái xe số tự động “hơi chán”, không có cảm giác kết nối nhiều với xe, làm chủ xe. Điều này thường gặp ở người từ chạy xe hộp số sàn chuyển sang xe hộp số tự động.
Do đó, nhờ lái xe ô tô với bộ chuyển số bằng tay, người lái sẽ có được cảm giác chân thật và hào hứng hơn. Có thể cảm nhận được sự phản hồi của động cơ, sự biến đổi của vòng tua máy… Hiển nhiên nó sẽ không giống hoàn toàn khi chạy xe số sàn. Nhưng cũng phần nào tạo được sự thú vị, nhất là có được trải nghiệm lái thể thao hơn.
Khi cần tăng tốc, vượt xe nhanh
Theo nhiều người lái xe lâu năm có kinh nghiệm chia sẻ, chế độ số bán tự động, chế độ số tay, số thể thao… giúp ích khá nhiều khi cần tăng tốc, vượt xe nhanh. Ở chế độ này, người lái có thể chủ động chuyển xe về số thấp, đẩy cao mô men xoắn giúp xe tăng tốc nhanh.
Khi xe đi đường đèo dốc
Tương tự khi tải nặng, lên dốc cao, cần sức kéo lớn cũng có thể sử dụng chế độ số sàn này. Đặc biệt, chế độ số sàn giúp ích rất nhiều khi xe xuống dốc. Bởi việc chủ động đưa về số thấp sẽ giúp tăng độ hãm của xe, từ đó giảm áp lực phanh, nâng cao tính an toàn. Đây là kinh nghiệm mà rất nhiều người áp dụng khi chạy xe đường đèo dốc.
Khi xe đi đường địa hình
Hộp số tự động thường phản ứng hơi chậm khi xe chạy vào đường địa hình phức tạp. Do đó để phát huy hiệu quả sức mạnh của xe khi đi các dạng đường này, người ta thường chuyển sang chế độ số tay bán tự động để có thể linh động chuyển số theo ý muốn.
Cân nhắc sử dụng phù hợp
Theo nhiều chuyên gia, dù giúp ích nhiều nhưng việc sử dụng chế độ số sàn, chế độ số tay bán tự động hay chế độ thể thao… cũng cần được chú ý. Bởi nếu chưa thành thạo hay chưa có nhiều kinh nghiệm chuyển số phù hợp, xe sẽ dễ bị giật cục. Việc đẩy vòng tua quá cao hay giảm số nhanh khi xe chạy tốc độ cao… có thể gây hại ít nhiều ở hộp số.
Ngoài xe số tự động AT thì các xe hộp số vô cấp CVT hay xe hộp số ly hợp kép DCT cũng thường đường trang bị lẫy chuyển số sau vô lăng với cách sử dụng tương tự.
Văn Minh
