Sau khi gây ấn tượng với công chúng tại Paris Motor Show năm 1990, mẫu xe này – với tên gọi Mercedes 500 E được bán ra thị trường vào mùa Xuân năm 1991, kết hợp giữa sự thoải mái của một chiếc xe du lịch với hiệu suất của một chiếc xe thể thao. Để đánh dấu sinh nhật lần thứ 30 của chiếc xe – và thực tế là nó hiện đã đạt đến trạng thái cổ điển – Bảo tàng Porsche đã mời hai người trong nhóm tham gia vào quá trình tạo ra nó, trong một hành trình khám phá câu chuyện thú vị về cách phiên bản hiệu năng cao của Mercedes E-Class này đã được phát triển.
Michael Hölscher, Giám đốc Phát triển Dự án và Michael Mönig, từ bộ phận Quản lý xe thử nghiệm, lần cuối ngồi ở 500 E gần ba thập kỷ trước. Ngày nay, họ đã lái 100km trên đường đi đến Zuffenhausen, Weissach và Sindelfingen. Lộ trình của họ bắt đầu và kết thúc tại Bảo tàng Porsche và khi họ đến nơi, chiếc 500 E đang đợi bên ngoài, phản chiếu qua trần gương nổi bật của tòa nhà. Ngoại thất của nó được hoàn thiện trong màu Sapphire Black Metallic (mã màu 009), trong khi bên trong là sự kết hợp của da, gỗ, trang trí cửa nhiều màu sắc, ghế thể thao điều chỉnh điện và radio cassette.
“Nhìn vào chiếc xe ngày nay, gần như không thể tin rằng thiết kế của nó có thể hoàn hảo như vậy cách đây 30 năm mà không có dữ liệu CAD. Tôi vô cùng tôn trọng các đồng nghiệp của mình trong bộ phận thiết kế thân xe và đặc biệt là tầm nhìn của họ” – Hölscher nói khi ông nhìn chiếc 500 E như một người bạn cũ lâu ngày không gặp. Ông và Mönig tiếp tục cúi xuống, ngạc nhiên trước các vòm bánh rộng – một trong những đặc điểm giúp phân biệt 500 E với các mẫu sản xuất của dòng E-Class W124.
Năm 1988, Porsche AG được Daimler-Benz AG trao một hợp đồng phát triển xe tại Untertürkheim – một quận ngoại ô của Stuttgart. Đặc điểm kỹ thuật đặt ra các yêu cầu về “thiết kế và phát triển loạt xe thử nghiệm dựa trên cơ sở W124”. Chiếc xe được trang bị động cơ 5 lít V8 4 van từ chiếc 500 SL. Đến tháng 4 năm 1995, 10.479 chiếc 500 E đã được chế tạo – tất cả đều là loại 4 chỗ ngồi, vì bộ vi sai cầu sau quá lớn nên không có chỗ cho hệ thống lò xo đặt giữa các ghế ngồi ở băng sau.
Hai người đàn ông vẫn có những kỷ niệm đẹp về chiếc 500 E cho đến ngày nay. “30 năm trước, tôi lái xe đến Hồ Constance cùng với 3 đồng nghiệp. Chúng tôi đã dành toàn bộ chuyến đi để nói chuyện với nhau. Có thời điểm, một trong số họ nhìn vào đồng hồ tốc độ và khá sốc khi nhận ra kim chỉ 250 km/h. Chúng tôi đã điều chỉnh khung gầm, phanh và động cơ để hoàn thiện, điều đó có nghĩa là một trải nghiệm lái xe tuyệt vời đã được đảm bảo” – Hölscher nhớ lại.
Những người đàn ông nhớ lại đã có những cuộc thảo luận rộng rãi về hệ thống phanh vào thời điểm đó. Trong giai đoạn thử nghiệm, nhóm nghiên cứu đã lựa chọn hệ thống phanh mạnh mẽ hơn so với trên chiếc xe cơ sở để đảm bảo cân bằng phanh tối ưu.
Với hộp số tự động 4 cấp tiêu chuẩn, 500 E – tùy thuộc vào năm sản xuất – tăng tốc từ 0 đến 100 km/h chỉ trong 6,1 giây với công suất đầu ra là 326PS và mô-men xoắn cực đại là 480Nm. Tốc độ tối đa của nó được giới hạn điện tử ở 250km/h.
“Sức mạnh lớn nhưng không phô trương, đồng thời vừa năng động, vừa sang trọng. 500 E không phải là một chiếc xe phô trương. Nó thể hiện sự tinh tế và thu hút người nhìn chỉ từ cái nhìn thứ hai” – Mönig nói về mẫu xe hàng đầu trong series. Ông và Hölscher khởi hành đến điểm dừng thứ hai trong chuyến hành trình – tòa nhà Reutter trước đây – chỉ cách Bảo tàng Porsche vài mét.
“Đơn đặt hàng rất quan trọng đối với chúng tôi để đảm bảo việc tối ưu năng lực sản xuất ở Zuffenhausen và Weissach,” Hölscher nhớ lại khi ông tựa lưng vào bức tường gạch của tòa nhà Reutter trước đây. Từ năm 1990 trở đi, phần thân của những chiếc 500 E được sản xuất ngay tại đó, trong tòa nhà Reutter của Werk 2 ở Zuffenhausen. Tòa nhà này trống vào thời điểm đó và cung cấp đủ không gian cho dây chuyền lắp ráp thân xe cho 500 E.
Quy trình sản xuất được xác định rõ ràng: Mercedes-Benz cung cấp các bộ phận thân xe từ Sindelfingen cho Zuffenhausen. Trong Werk 2, nhóm Porsche sau đó đã lắp ráp thân xe với các thành phần này và với các bộ phận được sản xuất đặc biệt – chẳng hạn như dè trước nới rộng. Những thân xe sau đó quay trở lại Sindelfingen, nơi chúng được sơn. Sau đó, những chiếc xe được hoàn thành tại Rössle Bau ở Zuffenhausen, nơi diễn ra quá trình lắp ráp và lắp đặt động cơ cuối cùng.
Quá trình sản xuất mất 18 ngày và mỗi chiếc 500 E đã thực hiện hành trình từ Zuffenhausen đến Sindelfingen 2 lần. “Từ góc độ hậu cần, việc gửi các bộ phận xe qua lại là một thách thức lớn. Rốt cuộc, các bộ phận liên quan phải đến đúng nơi vào đúng thời điểm” – Hölscher giải thích.
Thời điểm hợp tác giữa các nhà sản xuất xe hơi có trụ sở tại Stuttgart không thể tốt hơn. Porsche đang đối mặt với khủng hoảng do doanh thu từ kinh doanh xuất khẩu sụt giảm, sản lượng giảm và các chỉ số hoạt động quan trọng hầu như đều âm. “Một trong những bài học từ dự án trong những thời điểm khó khăn đó là bạn phải luôn chấp nhận mọi thử thách. Chúng tôi đã có thể duy trì đội ngũ với những đơn đặt hàng như thế này, ” – Hölscher, người làm việc tại Porsche từ năm 1982 đến năm 2016, nhớ lại khi ông nghỉ hưu sớm.
Khi bắt đầu, nhà sản xuất xe thể thao sản xuất 10 chiếc mỗi ngày; do nhu cầu, những người có trách nhiệm đã sớm tăng con số này lên 20 chiếc chỉ sau một thời gian ngắn. Mönig nói: “Ở đây chúng ta đang đếm điểm 0, nơi sinh của 500 E. Việc lắp đặt khung gầm, hộp số và động cơ – một quá trình được gọi là ‘hôn nhân’ – diễn ra ở điểm 4, trong khi đếm điểm 8 là quá trình giao hàng“.
Việc chiếc xe được sản xuất hàng loạt là một trong những khoảnh khắc tuyệt vời nhất đối với hai người đàn ông chứng kiến điều này vào thời điểm đó. Tham quan tòa nhà Reutter trước đây mang lại nhiều kỷ niệm cho cả hai. Hölscher ngậm ngùi: “500 E là dự án đầu tiên tôi chịu trách nhiệm đã được đưa vào sản xuất hàng loạt. Ba thập kỷ sau, cứ như thể tôi đang nhìn những chiếc xe lăn bánh khỏi dây chuyền sản xuất ”.
Ông cũng nhìn lại một cách trân trọng thực tế là nhóm của mình đã được phép rất nhiều tự do để làm việc theo sáng kiến của riêng họ. Ngoài việc đều là những người đam mê xe hơi và mô tô, Hölscher có điểm gì chung với người đồng nghiệp Mönig? “Chúng tôi gặp nhau hồi đó qua 500 E và cùng nhau quản lý một số dự án khác. Đó là một phần quan trọng trong cuộc đời tôi” -Hölscher nói.
Vào cuối những năm 1980, Daimler-Benz AG đã ủy quyền cho Porsche làm nhà cung cấp dịch vụ phát triển vì dây chuyền sản xuất riêng cho dòng 124 ở Sindelfingen quá nhỏ. Thân xe rộng hơn của 500 E – sau này được đổi tên thành E 500 như một phần của bản cập nhật giữa vòng đời – khiến Daimler Benz AG không thể tự sản xuất chiếc xe. Việc sửa đổi dây chuyền sản xuất cho 500 E là không đáng giá đối với công ty. Chính vì vậy họ đã thuê Porsche sản xuất nó.
Ý định của Mercedes là 500 E thoạt nhìn phải giống một chiếc E-Class W124, đồng thời đặt ra các tiêu chuẩn mới – đối với những người sành sỏi, đây là một chiếc saloon hiệu suất cao chưa từng thấy trước đây. Nó rộng hơn 56 mm so với xe cơ sở và thấp hơn 23 mm. Tại Porsche, 500 E được đặt tên hiệu là “Dự án 2758”.
Mönig, người đã làm việc cho Porsche hơn 35 năm và chịu trách nhiệm chế tạo nguyên mẫu của chiếc 500 E, cầm lái: “30 năm đã trôi qua, và rất nhiều điều đã xảy ra trong ngành công nghiệp ô tô vào thời điểm này nhưng ngay cả ngày nay 500 E cũng không có gì phải che giấu. Nó có khả năng xử lý tay lái tuyệt vời. Khả năng tăng tốc là tuyệt vời, hệ thống phanh vượt trội và thật vui khi được lái chiếc xe này với những đặc tính năng động của nó. Tôi thực sự thích thú với âm thanh đẹp đẽ và không phô trương của động cơ 8 xi-lanh”.
Sau khi đến Trung tâm Phát triển Weissach, Hölscher đỗ xe trước nơi từng là văn phòng kỹ thuật thiết kế, được gọi là toà nhà hình lục giác. Đây là một trong những tòa nhà đầu tiên tại địa điểm này và là điểm dừng chân thứ ba trong chuyến đi của họ. “Tới đây giống như trở về nhà vậy,” ông nói khi trao chìa khóa cho Mönig trong suốt chặng đường còn lại.
Weissach là nơi nhóm của Mönig thực hiện tất cả các công việc phát triển trên 500 E vào cuối những năm 1980. Ông và các đồng nghiệp của mình đã chuyển đổi thủ công 14 chiếc E-Class W124 đầu tiên ở đó. Từ chiếc xe thứ 15 trở đi, quá trình lắp ráp diễn ra tại Tòa nhà 1 – địa điểm phát triển xe thử nghiệm vào thời điểm đó, với các bộ phận thân vỏ được thiết kế mới và các bộ phận sản xuất hàng loạt được sửa đổi. Việc sản xuất xe thử nghiệm đã giúp Mercedes-Benz đưa ra quyết định đi vào sản xuất hàng loạt.
Hölscher kể lại: “Chúng tôi đã lên kế hoạch phát triển chiếc 500 E ở đây và làm việc chăm chỉ để có thể lắp động cơ lớn vào một chiếc xe tương đối nhỏ”. Để đạt được sự phân bổ trọng lượng tốt hơn, ắc-quy đã được chuyển ra khỏi khoang động cơ và được lắp ở phía sau bên phải khoang hành lý. Hệ thống phanh và ống xả đã được sửa đổi đáng kể, cánh và cản trước và sau được tân trang lại. Động cơ 8 xi-lanh thở qua khe hở xung quanh hai đèn pha để nó có nguồn cung cấp không khí dồi dào. Phải đảm nhận tới 90% quá trình phát triển, Porsche thực tế chịu trách nhiệm thực hiện tất cả các công việc cần thiết để tích hợp hệ thống truyền động và các bộ phận của xe.
Hành trình tiếp tục từ Weissach đến Sindelfingen, đến điểm dừng thứ tư trong chuyến đi. Mönig có vẻ khá choáng ngợp sau tay lái. “Động lực rất ngoạn mục. Tôi chỉ có những kỷ niệm đẹp về chiếc xe vì khi đó tôi đã được giao rất nhiều trọng trách khi còn là một kỹ sư trẻ. 500 E đã và vẫn là dự án yêu thích của tôi” – ông kết luận. Mönig say mê nói về cảm giác nhẹ nhàng sau tay lái, về sức mạnh âm thanh, về cảm giác lái vượt trội. Ông và các đồng nghiệp từ Bộ phận sản xuất xe thử nghiệm đã dành nhiều ngày cuối tuần ở Sindelfingen.
Nhờ sự cam kết to lớn của tất cả những người có liên quan, nên việc tiến độ dự án chặt chẽ cũng có thể xảy ra. “Sự hợp tác với các đồng nghiệp tại Mercedes-Benz diễn ra trong tinh thần tôn trọng, tập trung và bình đẳng và dựa trên khát vọng thành công lớn,” ông nhớ lại. Một thời điểm quan trọng đối với ông ấy là ngày đầu tiên, khi Mönig lái xe đến địa điểm Sindelfingen cùng với các đồng nghiệp của mình và rất nhiều bộ phận thử nghiệm. “Điều đó rất đặc biệt”.
Trên đường trở về Zuffenhausen, ông chỉ nghe thấy tiếng động cơ V8 với cửa sổ mở hé. Sau này, khi đã đậu nó trong xưởng bảo tàng, Mönig đã có nhiều điều để nói về hiệu suất vượt trội tiếp tục tạo nên sự khác biệt của 500 E trong ba thập kỷ sau đó. Trước lúc đó, ông ấy chỉ đơn giản là tận hưởng cảm giác được đi trên đường cùng “đứa con tinh thần” của mình.
