Lái xe khi đang trong tình trạng buồn ngủ rất nguy hiểm. Chính vì vậy, bất kỳ ai cũng nên bỏ túi một vài phương pháp chống buồn ngủ để giữ được sự tỉnh táo trên các hành trình.
Khi đang trên một hành trình dài, hay bắt buộc phải lái xe trong tình trạng thiếu ngủ, người lái thường cảm thấy mệt mỏi và mất tập trung. Lúc này phản xạ của người lái sẽ chậm lại, khả năng xử lý tình huống cũng thiếu chính xác. Cơn buồn ngủ chính là “hung thủ” thứ hai, chỉ sau việc sử dụng chất cồn gây ra những vụ tai nạn xe nghiêm trọng. Vậy đâu là cách chống buồn ngủ hiệu quả để lái xe an toàn?
Nghỉ ngắn giữa hành trình
Khi cảm thấy quá buồn ngủ và không thể tiếp tục được nữa, đừng nên cố gắng nếu bạn không muốn điều đáng tiếc xảy ra. Hãy dừng lại, tấp vào lề đường và chợp mắt khoảng 15 – 30 phút, hoặc ra khỏi xe đi bộ, thực hiện vài động tác thể dục đơn giản để lấy lại sự tỉnh táo trước khi trở lại hành trình.
Vậy lúc nào thì các tài xế biết mình cần phải dừng lại nghỉ ngơi? Hãy kiểm tra các dấu hiệu sau: khi bạn ngáp liên tục, khi cảm thấy suy nghĩ không còn tập trung, khi tầm nhìn bị hạn chế, khi bạn bắt đầu lái lệch ra khỏi làn đường của mình, khi bạn nhận thấy mình đang dần mất kiểm soát…
Các chuyên gia đã khuyến cáo về việc không nên chạy xe quá 4 tiếng đồng hồ liên tục. Vì vậy, nếu có đủ thời gian, các tài xế nên sắp xếp những khoảng nghỉ ngắn trong suốt hành trình, để lúc lái xe đảm bảo được sự tỉnh táo và tập trung cao nhất.
Uống cà phê, trà
Cà phê và trà chứa chất caffeine có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương, giúp cho người lái xe giữ được sự tỉnh táo, chống lại cơn buồn ngủ. Đây là cách mang lại hiệu quả cao, tuy nhiên không nên quá lạm dụng bởi vì sử dụng quá nhiều chất caffeine sẽ gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe, đặc biệt đối với những người lái xe bị chứng rối loạn tim mạch. Một lưu ý nữa là nên uống cà phê hoặc trà khoảng 30 phút trước khi lái xe để chất caffeine có đủ thời gian ngấm vào máu và phát huy được tác dụng.
Nhai kẹo cao su
Nhai kẹo cao su cũng là cách được nhiều người lựa chọn để chống buồn ngủ khi lái xe. Bởi vì phương pháp này vừa không tốn kém, vừa tiện lợi và đạt hiệu quả cao. Các loại kẹo cao su thường có vị bạc hà có tác dụng kích thích thần kinh, giúp người lái xe sảng khoái tinh thần và tỉnh táo hơn. Đồng thời, việc hoạt động cơ miệng liên tục khi nhai kẹo cao su cũng giúp hạn chế trạng thái ngáp, đẩy lùi cơn buồn ngủ.
Ăn các loại trái cây chua
Hãy chuẩn bị sẵn một số loại trái cây có vị chua như: chanh, quýt, khế,… Khi có dấu hiệu buồn ngủ, ăn những loại trái cây này sẽ kích thích vị giác giúp bạn tỉnh táo nhanh chóng. Mặt khác, chúng cung cấp một lượng vitamin C dồi dào giúp cơ thể bổ sung năng lượng, giảm cảm giác mệt mỏi và duy trì sự tập trung.
Dùng khăn lạnh
Nhiều tài xế cho biết, việc dùng một chiếc khăn lạnh để lau mặt trong lúc buồn ngủ cũng giúp mang lại sự tỉnh táo trong một thời gian ngắn. Hãy chuẩn bị một túi khăn ướt đã được để lạnh sẵn ở trong xe trước chuyến đi, rất có thể nó sẽ giúp ích cho hành trình của bạn. Nên lưu ý không nên chọn các loại khăn có mùi, vì có một số mùi hương có thể dẫn tới cơn buồn ngủ, chảng hạn như mùi Lavender.
Mở cửa kính xe
Nếu bạn đã ngồi quá lâu trong xe và cơn buồn ngủ đang dần kéo đến, hãy thử hạ cửa kính xe, luồng không khí thoáng mát và âm thanh ồn ào bên ngoài sẽ giúp bạn lấy lại sự tập trung. Đồng thời, không khí tự nhiên bên ngoài giúp thoát khỏi cảm giác bí bách, làm cho tinh thần dễ chịu và sảng khoải hơn. Phương pháp này còn đặc biệt hiệu quả khi không khí ngoài trời lạnh hơn trong xe, không khí lạnh phà vào người sẽ giúp người lái xe tỉnh táo hơn ngay tức thì.
Nghe nhạc sôi động, nghe những bài hát bạn ghét
Khi lái xe, nhiều tài xế có thói quen mở nhạc trong suốt hành trình. Nhưng khi cơn buồn ngủ kéo đến thì không phải dòng nhạc nào cũng phù hợp. Lúc này bạn nên nghe những bản nhạc sôi động để khuấy động không khí, nếu có thể hát theo thì hiệu quả chống buồn ngủ càng cao.
Bên cạnh đó, việc nghe những bài hát mà bạn ghét nghe có vẻ rất kỳ quặc nhưng lại mang lại hiệu quả không ngờ. Những bài hát yêu thích sẽ giúp tâm trạng thư thái và thoải mái, đặc biệt là những bài có giai điệu nhẹ nhàng, nhưng lại làm bạn nhanh chóng rơi vào trạng thái buồn ngủ. Ngược lại, khi bạn phải khó chịu với những bản nhạc mà bạn ghét cay ghét đắng thì tinh thần sẽ tỉnh táo hơn.
Thực hiện trò chơi tập trung đơn giản
Hãy tự tạo cho mình vài trò chơi rèn luyện não đơn giản để thu hút sự tập trung, chẳng hạn như quan sát biển báo ven đường, theo dõi hành trình, ghi nhớ địa điểm, quãng đường mình vừa đi qua.
Nói chuyện với người đi cùng
Nếu đang đi cùng ai đó trên xe, các tài xế nên nói chuyện với họ, nếu tạo được bầu không khí vui vẻ, sôi nổi thì càng tốt. Cuộc nói chuyện thú vị sẽ giúp người lái xe nhanh chóng quên đi cơn buồn ngủ, giảm bớt mệt mỏi trên những chặng đường dài.
Bật đèn trong xe nếu đi ban đêm
Nếu phải lái xe vào ban đêm, tài xế nên bật đèn chiếu sáng trong xe, bởi vì nếu phải ngồi quá lâu trong điều kiện thiếu ánh sáng thì cơ thể sẽ kích thích sản sinh melatonin, một hóc môn gây buồn ngủ rất nhanh. Do đó, khi trời tối, hãy bật đèn trong xe trước khi cơ thể bạn cảm thấy mệt mỏi.
Điều chỉnh tư thế ngồi
Việc ngồi quá lâu trong một tư thế sẽ dễ làm cơ thể của người lái xe dần dần buông lỏng và dẫn đến buồn ngủ. Lúc này, nên điểu chỉnh tư thế ngồi nhưng vẫn phải đảm bảo không ảnh hưởng đến tầm nhìn. Khi đã quen với tư thế mới lại tiếp tục điều chỉnh sang tư thế khác. Cách này khá hữu dụng trong trường hợp bạn không thể dừng xe lại để nghỉ ngơi, vận động.
Ăn uống đúng cách
Ăn uống đủ chất luôn luôn là điều cần thiết, đặc biệt khi sắp phải trải qua một hành trình dài thì càng phải lưu ý vấn đề này hơn nữa. Bữa ăn đầy đủ chất dinh dưỡng cung cấp cho người tài xế nhiều năng lượng để lái xe. Nhiều tài xế khi đi xa hoặc đang chịu sức ép về thời gian thường chọn thức ăn nhanh vì sự tiện lợi của nó, điều này là hoàn toàn sai lầm. Trong thức ăn nhanh thường chứa nhiều chất béo, muối, đường,… dễ gây cảm giác mệt mỏi cho người lái xe. Thay vào đó, người lái xe nên bổ sung các thức ăn chứa nhiều protein như thịt, trứng, sữa,… để cung cấp nguồn năng lượng cần thiết cho cơ thể.
Ngủ đủ giấc
Cùng với một chế độ ăn uống thích hợp thì cơ thể cần được nghỉ ngơi đầy đủ trước một chuyến đi xa, thời gian ngủ ít nhất là 6 tiếng. Nếu không được ngủ đầy đủ trước chuyến đi thì các tài xế không thể tránh khỏi tình trạng mệt mỏi, buồn ngủ trong suốt chuyến đi, và sẽ mất nhiều thời gian hơn khi phải dừng lại ở đâu đó để ngủ bù.
Tự làm đau mình
Trong trường hợp bạn đi một mình, bạn đang rất buồn ngủ và vì lý do gì đó tất cả những cách nêu trên đều không thể sử dụng được thì đây sẽ là một phương pháp cứu cánh thích hợp. Hãy thử cấu hoặc véo vào tai hoặc đùi, hoặc vỗ vào má, những hành động này sẽ giúp có được sự tỉnh táo tạm thời.
Có nhiều cách khác nhau để chống lại cơn buồn ngủ và giúp tỉnh táo tạm thời khi lái xe. Tuy nhiên, người lái xe cũng cần phải đảm bảo tình trạng sức khỏe của mình trước những chuyến đi, nếu có thể, nên tránh lái xe trong tình trạng cơ thể quá mệt mỏi và thiếu ngủ.
Trần Oanh
