Dù được trang bị hệ thống an toàn hiện đại, nhưng xe ô tô vẫn có thể bị lật nếu người lái phạm phải các sai lầm sau đây.
Nguyên nhân lật xe ô tô về mặt động học
Về mặt động học, xe có khả năng lật dọc hay lật ngang. Với lật ngang, nguyên nhân thường do việc duy trì tốc độ cao khi vào cua. Khi xe vào vòng cua thì sẽ chịu tác dụng 3 lực khác nhau gồm: lực từ mặt đường tác động lên lốp, lực quán tính (ly tâm) và trọng lực (theo trọng tải xe). Từ lốp xe sẽ chịu tác động của lực từ mặt đường hướng vào tâm vòng xe, lực quán tính ly tâm (phụ thuộc vào các yếu tố tốc độ xe, tác động lên trọng tâm xe) hướng ra phía ngoài tâm quay.
Cả hai lực này sẽ làm xe bị lật ra phía ngoài vòng quay của bánh xe. Khi cả hai lực trên thắng được trọng lực của xe thì xe bị lật ngang. Và nếu xe có trọng tâm càng cao thì càng dễ dàng bị lật hơn và đó cũng là lý do những xe gầm cao như xe thể thao đa dụng SUV, van, bus thường dễ lật hơn dòng xe ô tô sedan hay xe hatchback.
Trường hợp xe lật ngang
Ngoài lật ngang thì xe còn có thể bị lật dọc. Đây là khi xe chạy với tốc độ cao mà đâm phải xe khác hay chướng ngại vật nào đó. Lúc này, khi va chạm thì quán tính của xe sẽ khiến xe quay quanh tâm của chướng ngại vật. Vậy nếu tốc độ càng lớn thì rủi ro bị lật “ngửa bụng” càng cao.
Trường hợp xe lật dọc
Các nguyên nhân khác khiến xe ô tô dễ bị lật
Ngoài các nguyên nhân động học gây nên hiện tượng lật xe thì chúng ta cần nên biết thêm về những tác nhân gây nên việc lật xe. Đó chính là những nhóm nguyên nhân như hành vi lái xe, loại xe, các yếu tố tự nhiên khác… Và cục quản lý an toàn giao thông đường bộ Mỹ (NHTSA) đã công bố các tác nhân thường xuyên có mặt trong các vụ lật xe ô tô:
Tốc độ
Theo một nghiên cứu của Cục an toàn giao thông đường bộ Mỹ, có hơn 40% vụ lật xe liên quan tới việc chạy xe ở tốc độ cao. Và họ cũng đã chỉ ra rằng có hơn 70% vụ lật xe xảy ra nếu tốc độ lưu thông hơn 80 km/h.
Điều kiện đường đi
Ở Việt Nam, thông thường điều kiện đường sá chưa được phát triển đồng bộ, vì thế rủi ro bị các vụ lật xe cao hơn. Ở nhiều nơi, chất lượng đường sá không đạt chuẩn, mặt đường lồi lõm mà lại khá vắng vẻ (đặc biệt là ban đêm). Do đó người điều khiển xe ô tô có xu hướng tăng tốc (hơn 80 km/h) và như thế rất dễ dẫn đến các vụ tai nạn.
Người lái dùng chất kích thích
Có 50% các vụ tai nạn lật xe là do việc người điều khiển xe ô tô sử dụng chất kích thích như rượu, bia… Do bia, rượu sẽ gây nên các hiện tượng mất tập trung, giảm khả năng quan sát, ảnh hưởng đến cơ bắp. Từ đó, việc uống bia rượu sẽ khiến người lái xe giảm hoặc mất khả năng phản ứng trước những tình huống nhanh, dẫn tới những vụ tai nạn.
Uống bia rượu khi lái xe sẽ ảnh hưởng tới an toàn của bản thân và mọi người
Tính chất dòng xe
Nói một cách khách quan thì mọi loại xe đều có rủi ro bị lật, thế nhưng những chiếc xe có trọng tâm cao (như đã nói ở trên) như SUV, xe bán tải, xe tải sẽ có rủi ro lật cao các loại xe khác, dù không có va chạm.
Thói quen điều khiển xe
Cơ quan quản lý an toàn giao thông đường bộ Mỹ đã chỉ ra rằng có hơn 70% tai nạn lật xe do thói quen người lái tại thời điểm tai nạn. Tức là lúc trước khi xảy ra tai nạn, người sử dụng xe hơi có thể đang nghe điện thoại hoặc đang không tập trung lái xe dẫn đến tai nạn.
Sử dụng điện thoại khi lái xe
Một số lưu ý giúp tránh lật xe ô tô
Vậy là các bạn đã biết được các nguyên nhân gây lật xe, làm cách nào để ta có thể giảm tránh rủi ro tai nạn này xảy ra? Khi chạy xe bạn phải tập trung quan sát kỹ xe, sử dụng các quy tắc 2 giây và quy tắc 4 giây để có thể kịp thời xử lý nhanh các tình huống xảy ra khi lưu thông. Ngoài ra khi vào vòng cua, bạn cần giảm tốc độ lại, không nên để tốc độ quá cao khi vào cua dẫn đến những tai nạn đáng tiếc. Bạn cũng chọn sử dụng các xe có công nghệ an toàn chống lật hoặc sử dụng các loại bánh xe bám đường tốt để giảm thiểu nhất rủi ro lật xe.
Ưu tiên chọn các xe có công nghệ an toàn chống lật
Khi trời mưa hoặc mây mù thì bạn cần tăng khoảng cách đối với xe phía trước, để có thể kịp thời xử lý khi có phát sinh tình huống. Chú ý các bảng chỉ dẫn đường, nếu có bảng cảnh báo đường trơn trượt hoặc biển “đoạn đường thường xảy ra tai nạn” thì cần phải giảm tốc độ xuống để đảm bảo an toàn cho mình và mọi người.
Xem thêm Vì sao xe Toyota Fortuner được mệnh danh là thánh lật
Biển báo đoạn đường hay xảy ra tai nạn
Vậy là bạn đã biết về tường tận nguyên nhân tại sao xe bị lật rồi, điều quan trọng bây giờ đó chính là bạn nên thực hiện các biện pháp phòng tránh để có thể giảm thiểu rủi ro xảy ra các tai nạn đáng tiếc.
Phan Hải
